Το σύνδρομο του ¨άρρωστου¨ κτηρίου μπορεί πλέον να έχει ενσωματωθεί στον σχεδιασμό πολλών ξένων κρατών, που ζητούν μετρήσεις εσωτερικού χώρου σε κάθε μεταβίβαση, αλλά στην Ελλάδα παραμένει σε γενικές γραμμές παραγνωρισμένο. Το άνοιγμα των αγορών στη δεκαετία του 1990, αλλά και η οικονομική κρίση της τελευταίας εξαετίας στην Ελλάδα, αυξάνουν τον κίνδυνο χρήσης δομικών υλικών, που δεν πληρούν όλες τις προϋποθέσεις. Οι ιδιοκτήτες των κτηρίων αδυνατούν συχνά να ελέγξουν τα δομικά υλικά που προμηθεύονται, ενώ και οι ίδιοι οι μηχανικοί ενίοτε αντιμετωπίζουν προβλήματα στη διασταύρωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών.
Στο σκηνικό αυτό, ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο ενημέρωσης των ιδιοκτητών ακινήτων, των μηχανικών, καθώς και των παραγωγών δομικών υλικών σε σχέση με τις εκπομπές χημικών ουσιών ή ακτινοβολίας από τα δομικά υλικά, αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου ChERRIE*,στο οποίο μετέχει ως εταίρος και το ΤΕΕ/ΤΚΜ.
Πρόκειται για μια υπολογιστική πλατφόρμα, που θα είναι σύντομα διαθέσιμη στη διεύθυνση www.jepe.gr, η οποία επιτρέπει στον χρήστη να δημιουργεί ένα “εικονικό” κτήριο, να υπολογίζει τα επίπεδα έκθεσης σε χημικά κι ακτινοβολία και να “βλέπει” ποιες αλλαγές περιορίζουν τον κίνδυνο για την υγεία του.
Η πλατφόρμα, καθώς και τα αποτελέσματα των σημαντικών μετρήσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του έργου σε εκατοντάδες σπίτια σε Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Δράμα) και Βουλγαρία, παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της καταληκτικής εκδήλωσης του CheRRIE, που πραγματοποιήθηκε στις 30 Νοεμβρίου, στις εγκαταστάσεις του ΤΕΕ/ΤΚΜ. Είχε προηγηθεί ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο με μεγάλη συμμετοχή στις 25 Νοεμβρίου.
Προς αντίστοιχα σεμινάρια στις πρωτεύουσες των νομών
Κατά την καταληκτική εκδήλωση της 30ής Νοεμβρίου, ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας, γνωστοποίησε την πρόθεση του Τμήματος να διοργανώσει κι άλλα σεμινάρια για το εξαιρετικά σημαντικό αυτό θέμα, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και στις πρωτεύουσες των νομών της Κεντρικής Μακεδονίας. Επισήμανε δε τη βούληση του ΤΕΕ για την ενεργοποίησή του προς την κατεύθυνση της πιο οργανωμένης παρακολούθησης (monitoring) της αγοράς.
Ο κ.Μπίλλιας υπογράμμισε ακόμη το χρέος που έχουν οι Ελληνες μηχανικοί να προασπίσουν το έργο τους και τη δημόσια υγεία, καθώς σε καιρό βαθιάς ύφεσης ο κίνδυνος να διατεθούν φθηνά, μη πιστοποιημένα δομικά υλικά, είναι ιδιαιτέρως αυξημένος, δεδομένου ότι στον πειρασμό ενδίδουν ακόμη και ώριμες και οργανωμένες αγορές. “Η παραμικρή παραποίηση προδιαγραφών, σε οποιοδήποτε στάδιο της πορείας του υλικού, από τον παραγωγό μέχρι τον χρήστη, είναι απλώς εγκληματική” υπογράμμισε. Επισήμανε δε την ανάγκη βελτίωσης του μεγάλου κτηριακού αποθέματος της Ελλάδας: με την ενίσχυση της αντισεισμικής συμπεριφοράς του, την ενεργειακή του αναβάθμιση, την εργονομική του βελτίωση, την ανάδειξη των όψεων ως σημαντικής συνιστώσας της εικόνας της πόλης, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός του, την προάσπιση της υγείας και την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής των πολιτών. ¨Στους τελευταίους αλλά εξαιρετικά σημαντικούς παράγοντες. έρχονται να καταθέσουν συγκεκριμένες πληροφορίες και λύσεις τα παραδοτέα του CheRRIE.” κατέληξε.
Τι μπορεί να προκαλέσει η μακροχρόνια έκθεση
Ερεθισμό του ανώτερου αναπνευστικού, αλλεργικό άσθμα ή ρινίτιδα, καρδιακά προβλήματα, ακόμη και κάποιες μορφές καρκίνου, ενδέχεται να προκαλέσει η μακροχρόνια έκθεση σε χημικά και ακτινοβολία από τα δομικά υλικά, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως π.χ., το κάπνισμα. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος είναι χαμηλός, όπως επισήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών ΑΠΘ. “Η έκθεση και σε άλλου τύπου χημικά πέρα από αυτά που μελετήθηκαν στο CheRRIE και σχετίζονται είτε με δομικά υλικά (π.χ. φθαλικοί εστέρες) είτε με οικιακές δραστηριότητες όπως η χρήση ανοιχτού τύπου τζακιών (π.χ. αρωματικοί υδρογονάνθρακες)- συμβάλλουν στη λεγόμενη συσσωρευτική έκθεση και τη συνολική επιβάρυνση του οργανισμού. Η τελευταία, σε συνδυασμό με άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες όπως η κακή διha;τροφή και το κάπνισμα, ή η γενετική προδιάθεση, αποτελούν ένα επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία” πρόσθεσε. Σε κάθε περίπτωση, ο καθημερινός αερισμός του χώρου -εφικτός στην Ελλάδα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου χάρη στο ήπιο κλίμα- αποτελεί την καλύτερη μέθοδο για τη μείωση των επιπέδων κινδύνου.
Κατά την ομιλία του στην εκδήλωση, ο επίκουρος καθηγητής του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης (ΑΤΕΙ), Στέλιος Ξάνθος, επισήμανε ότι από μετρήσεις που έγιναν σε δεκάδες κατοικίες σε Θεσσαλονίκη, Δράμα και Σέρρες, καθώς και σε μεταβυζαντινούς ναούς της πρώτης από τις τρεις πόλεις προέκυψε ότι “δεν φαίνεται να υπάρχει κίνδυνος από τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας [των δομικών υλικών, όπως το ραδόνιο] ούτε στην εσωτερική έκθεση (εισπνοή) ούτε στην εξωτερική”. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι ο καλός εξαερισμός του χώρου αποτελεί τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της ακτινοβολίας από τα δομικά υλικά. Ξεκαθάρισε ότι οι εκπομπές των υλικών οικοδομικών είναι χαμηλότερες από τα όρια που θέτει η ΕΕ και έκανε αναφορά στη σχετική Οδηγία που θα πρέπει να υιοθετηθεί από τις χώρες μέλη έως το 2017. Επίσης, πρόσθεσε ότι οι εκπομπές ενός γρανίτη που εισήχθη από την Κίνα βρέθηκαν να είναι ελάχιστα πιο πάνω από τους εγχώριους.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν και οι δυνατότητες που παρέχει σε μηχανικούς και καταναλωτές η υπολογιστική πλατφόρμα του προγράμματος, η οποία θα είναι σύντομα διαθέσιμη στη διεύθυνση www.jepe.gr, παρέχοντας ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο. Το σύστημα που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ChERRIE θα επιτρέπει στο χρήστη να δημιουργεί ένα “εικονικό” κτήριο, με συγκεκριμένες διαστάσεις, συνθήκες εξαερισμού και χρήση διαφόρων υλικών, φυσικών και τεχνητών. Το αποτέλεσμα της αποτίμησης θα είναι τα επίπεδα έκθεσης στα υπό μελέτη χημικά, σε ραδόνιο και σε φυσική ακτινοβολία, η δόση σε βάθος χρόνου και τα εκτιμώμενα ρίσκα. Κάνοντας αλλαγές είτε στα χαρακτηριστικά εξαερισμού του σπιτιού είτε στα δομικά υλικά, o χρήστης θα μπορεί να βλέπει πως αυτά μετασχηματίζονται τελικά σε αλλαγή στον σχετικό κίνδυνο.
Από πού προέρχεται η ακτινοβολία των δομικών υλικών;
Τα δομικά υλικά έχουν κυρίως γεωλογική προέλευση είτε εξ ολοκλήρου (μάρμαρα, γρανίτες) ή ως συστατικά π.χ. του σκυροδέματος (άμμος, σκύρα), των οπτοπλίνθων (άργιλος), κ.α. και η φυσική τους ραδιενέργεια προέρχεται από το γεωλογικό περιβάλλον από ραδιενεργά στοιχεία σε γεωλογικά υλικά (πετρώματα/εδάφη), τόνισε στην εισήγησή του ο καθηγητής ΑΤΕΙ Θεοδόσης Παπαλιάγκας. Παρουσιάζοντας την ανάλυση υλικών στο εργαστήριο και συγκεκριμένα των φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων τους, ξεκαθάρισε ότι κάποιες φυσικές ιδιότητες όπως η πυκνότητα και το πορώδες σχετίζονται με τη φυσική ραδιενέργεια των υλικών. «Η ορυκτολογία ενός υλικού συνδέεται άμεσα με τη φυσική ραδιενέργεια. Χαλαζιακά πετρώματα όπως ο γρανίτης με κύρια ορυκτολογικά συστατικά χαλαζία, άστριους και μαρμαρυγία, συνήθως περιέχουν τουλάχιστο πενταπλάσιο ουράνιο και θόριο από τα μάρμαρα (που αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από ασβεστίτη). Παρόμοια επίπεδα φυσικής ραδιενέργειας με αυτή του γρανίτη παρατηρούνται και σε άλλους αργιλοπυρικής σύστασης πετρώματα, όπως σε σχιστόλιθους, μερικά ηφαιστειακά, πυριτικούς ψαμμίτες και μερικά αργιλικά εδάφη. Η επιλογή ενός δομικού υλικού βασίζεται σε λόγους οικονομικούς, που με τη σειρά τους εξαρτώνται κυρίως από τις φυσικές και μηχανικές τους ιδιότητες», είπε.
Ο Βούλγαρος καθηγητής Yoncho Pelovski παρουσίασε τα αποτελέσματα των ερευνών που έγιναν στο πλαίσιο του Cherrie στη χώρα του. Τα αποτελέσματα των in situ μετρήσεων στην Ελλάδα παρουσίασε ο καθηγητής του ΑΠΘ, δρ Σπύρος Καρακίτσιος , ενώ στην εκδήλωση παραβρέθηκε και η καθηγήτρια Vilma Petkova της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών.
Ακολούθησε συζήτηση για το θέμα, με τη συμμετοχή του Φωκίωνα Βοσνιάκου, καθηγητή στο Τμήμα Θετικών Επιστημών του Αλεξανδρείου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, τον οποίο ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης προσφώνησε ώς τον πατέρα του έργου.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε το Δελτίο Τύπου της εκδήλωσης ΕΔΩ
Ολες οι εισηγήσεις του σεμιναρίου είναι διαθέσιμες ΕΔΩ