«Δίκτυα μεταφορών στην Β. Ελλάδα: Εγνατία οδός σήμερα – Σιδηροδρομική ΕΓΝΑΤΙΑ αύριο» ήταν το θέμα της παρουσίασης, με το οποίο ο Δρ. Συγκοινωνιολόγος Α.Τ.Μ και πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Έργων Υποδομής και Δικτύων του ΤΕΕ/ΤΚΜ εκπροσώπησε το Τμήμα, στο Balkan Forum που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 5 & 6 Απριλίου.
Ο κ. Πρόιος, αφού έκανε μια συνοπτική παρουσίαση των χαρακτηριστικών του οδικού άξονα της Εγνατίας Οδού, αναφέρθηκε εκτενέστερα στα αποτελέσματα της Ομάδας Εργασίας που είχε συγκροτήσει το ΤΕΕ/ΤΚΜ για τη μελέτη του έργου «Σιδηροδρομική Εγνατία» την περίοδο 2004-2006, καθώς και στις μετέπειτα εξελίξεις που αφορούν στο έργο, μέχρι σήμερα.
Αντικείμενο της μελέτης ήταν:
- Η επεξεργασία προτάσεων που είχαν κατατεθεί από το Υπουργείο Μεταφορών, τον ΟΣΕ, τα Ελληνικά Πολυτεχνεία ή άλλους φορείς.
- Η συγκέντρωση στοιχείων μελετών που είχαν εκπονηθεί από τον ΟΣΕ για τον άξονα Ηγουμενίτσας- Αλεξανδρούπολης.
- Η συγκέντρωση στοιχείων των έργων που μελετούνταν, προγραμματίζονταν ή υλοποιούνταν και σχετίζονταν με τη διασύνδεση της Ηπείρου και Δ. Μακεδονίας, καθώς και τη βελτίωση των υφιστάμενων τμημάτων στις άλλες Περιφέρειες.
- Η καταγραφή και επεξεργασία των θέσεων του ΤΕΕ και των Περιφερειακών Τμημάτων Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής, Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης που είχαν κατά καιρούς διατυπωθεί.
Ο κ. Πρόιος υπογράμμισε μεταξύ άλλων πως η Σιδηροδρομική Εγνατία αποτελεί έργο πνοής αφού θα συμβάλλει:
- Στην αναβάθμιση και ανάπτυξη του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης καθώς θα γίνεται γρήγορη και ασφαλής διακίνηση φορτίων στο εσωτερικό των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης με συνέπεια την αύξηση των εξαγωγών του πρωτογενούς, αλλά και του δευτερογενούς τομέα, ενισχύοντας τη γεωστρατηγική του θέση, ως πύλη όχι μόνο των Βαλκανίων αλλά ολόκληρης της Ευρώπης.
- Στην ανάπτυξη τουρισμού και στην ανάδειξη των πολιτιστικών και αρχαιολογικών χώρων της χώρας.
- Στη βελτίωση της σύνδεσης τόσο μεταξύ Περιφερειακών Ενοτήτων της Β. Ελλάδας, όσο και με τις γειτονικές χώρες, με αποτέλεσμα την στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης.
- Στην αύξηση της αξίας γης στις περιοχές όπου διέρχεται το σιδηροδρομικό δίκτυο.
- Στη δημιουργία ενός σύγχρονου συστήματος παροχής υπηρεσιών σιδηροδρομικής μεταφοράς, που αναδεικνύει το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο σε ουσιαστικό και αναπόσπαστο τμήμα των Διευρωπαϊκών Δικτύων και συμβάλλει στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη της χώρας μας.
Ωστόσο, ο εισηγητής, αναφερόμενος στο γεγονός ότι έχουν περάσει 13 χρόνια από την ολοκλήρωση της μελέτης, σημείωσε: «Παρόλο που ο σιδηρόδρομος θεωρείται σε παγκόσμιο επίπεδο το πλέον οικονομικό, γρήγορο, ασφαλές και φιλικό προς το περιβάλλον Μέσο Μαζικής Μεταφοράς, στην Ελλάδα το όνειρο της Σιδηροδρομικής Εγνατίας και του σιδηροδρομικού δικτύου ευρύτερα στη Βόρεια Ελλάδα έχει αφεθεί στην τύχη του, εικόνα που εκτείνεται ακόμη και σε υφιστάμενους άξονες εκτός από τη γραμμή Θεσσαλονίκη- Πολύκαστρο- Ειδομένη: α) Θεσσαλονίκη – Στρυμώνας – Προμαχώνας και β) Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη- Ορμένιο, μήκους 632 km που είναι πλέον τμήματα των Διευρωπαϊκών Διαδρόμων IV, IX και X, μεγάλης μεταφορικής σημασίας.»
Μέχρι σήμερα, έχει εκπονηθεί με ευθύνη του ΟΣΕ η Α΄ φάση των τεχνικών μελετών της νέας σιδηροδρομικής γραμμής «Ηγουμενίτσα- Ιωάννινα- Καλαμπάκα» και «Καλαμπάκα-Κοζάνη», ενώ έγινε η δημοπράτηση της σύνδεσης της 6ης προβλήτας του Λιμένα Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του έργου που περιλαμβάνει την εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης κατά μήκος του άξονα Θεσσαλονίκη – Στρυμώνα – Προμαχώνα, μήκους 143χλμ, που θα έπρεπε να είχε γίνει το 2014 (σύνταξη τευχών δημοπράτησης).
Είναι υπό εκπόνηση η Β’ φάση των μελετών της γραμμής Μεστής – Αλεξανδρούπολης, ενώ έχουν εκπονηθεί οι Α’ και Β’ φάσεις των μελετών της σύνδεσης του εμπορικού Λιμένα Καβάλας (Λιμένας Φίλιππος) με νέα μονή γραμμή μήκους 39χλμ, με το σιδηροδρομικό δίκτυο στην περιοχή των Τοξοτών Ξάνθης, και εκκρεμεί η τελευταία Γ’ φάση (χρηματοδοτείται από πιστώσεις των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, προβλέπεται να δημοπρατηθεί μέχρι τέλους 2019).
Επίσης:
- η σύνδεση Λιμένα Ηγουμενίτσας – Καλαμπάκα δεν υπάρχει, ούτε πρόκειται να γίνει (μεγάλο κόστος απαλλοτριώσεων, μεγάλοι ορεινοί όγκοι, χαμηλή επιβατική κίνηση, κ.λπ.).
- Το τμήμα Καλαμπάκα- Παλαιοφάρσαλος πρόκειται να ενταχθεί στην υφιστάμενη γραμμή ηλεκτροκίνησης- σηματοδότησης (Υπάρχει ανάδοχος, εκκρεμούν οι υπογραφές).
- Το τμήμα Λάρισα- Βόλος πρόκειται να μπει στην υφιστάμενη γραμμή ηλεκτροκίνησης- σηματοδότησης. Τα τεύχη δημοπράτησης ήταν έτοιμα και εκκρεμεί η ανακοίνωση του διαγωνισμού (ενδεικτικού ύψους 50εκατ ευρώ;).
- Η γραμμή Θεσσαλονίκη- Ξάνθη είναι σε άσχημη κατάσταση από πλευρά υποδομής και μη ηλεκτροκινούμενη.
- Καλές προοπτικές υλοποίησης έχει η σύνδεση Αλεξανδρούπολη- Ορμένιο- Μπουργκάς (έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το τμήμα εντός της Βουλγαρίας, υπολείπονται 20χλμ).
- Αναμένεται ολοκλήρωση της γραμμής Θεσσαλονίκης- Αθήνας (εκκρεμεί σύστημα σηματοδότησης) μέχρι τέλος 2019.
Καταλήγοντας με προτάσεις, ο κ. Πρόιος, υπογράμμισε τα εξής:
«Δεδομένης της οικονομικής συγκυρίας και του σημαντικού κόστους της νέας χάραξης οι προσπάθειες βελτίωσης του δικτύου μεταφορών πρέπει να στοχεύσουν αφενός σε ιδιαίτερα κρίσιμα θέματα πολιτικής μεταφορών αφετέρου σε τμήματα του σιδηροδρόμου που έχουν οικονομικό όφελος. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στις εμπορευματικές μεταφορές επειδή οι επιβατικές μετακινήσεις, αφενός έχουν περιοριστεί σε όλη την Ελλάδα, αφετέρου σε λίγους διαδρόμους έχουν τέτοιο μέγεθος που να δικαιολογήσουν σημαντικές επενδύσεις. Οι δράσεις πρώτης προτεραιότητας πρέπει να αφορούν στους κάθετους άξονες που συνδέουν την Ελλάδα με την κεντρική και βόρεια Ευρώπη και συγκεκριμένα τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης.»
Ο ίδιος σημείωσε ότι πρέπει:
Να προχωρήσουν άμεσα η σύνδεση Αλεξ/πόλης- Μπουργκάς (έχει καλές προοπτικές υλοποίησης καθώς είναι σχεδόν ολοκληρωμένη από την πλευρά της Βουλγαρίας) και η σύνδεση της 6ης προβλήτας του Λιμένα Θεσσαλονίκης.
Να προωθηθεί η σύνδεση του λιμένα της Καβάλας.
Στο υπόλοιπο δίκτυο του άξονα Ανατολή – Δύση να δοθεί προτεραιότητα στη συντήρηση του υφιστάμενου δικτύου και αφετέρου στην ολοκλήρωση της ηλεκτροδότησης όπως έχει προγραμματιστεί.