“Μετρό και αρχαιότητες στη Βενιζέλου: Προκλήσεις και λύσεις” ήταν το θέμα της πρώτης “ζωντανής” (με την δια ζώσης συμμετοχή εισηγητών και κοινού) επιστημονικής ημερίδας που διοργάνωσε το ΑΠΘ στις 2 Ιουλίου.
Η διεπιστημονική ημερίδα αποτέλεσε την υλοποίηση ψηφίσματος με το οποίο η Σύγκλητος του ιδρύματος (από τις 23 Δεκεμβρίου 2019) απηύθυνε έκκληση για μια προσεκτική και τεκμηριωμένη τοποθέτηση των αρμόδιων θεσμών ως προς το ζήτημα των αρχαιοτήτων στη Βενιζέλου, ενώ διατύπωνε την ανάγκη να πάρουν θέση εμπειρογνώμονες και μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Στο πνεύμα του ψηφίσματος, οι Κοσμήτορες οκτώ Σχολών του ΑΠΘ – Θεολογικής, Καλών Τεχνών, Νομικής, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Παιδαγωγικής, Πολυτεχνικής, Επιστημών Υγείας και Φιλοσοφικής – ανέλαβαν την πρωτοβουλία να διοργανώσουν την ανοικτή επιστημονική ημερίδα “δεδομένης της μεγάλης σημασίας που έχει για τη Θεσσαλονίκη η ανάδειξη των αρχαιοτήτων, ταυτόχρονα με την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη ολοκλήρωση του Μετρό”.
Τα επιμέρους θέματα που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των τεσσάρων συνεδριών της ημερίδας ήταν:
-Η σημασία της in situ ανάδειξης των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου ως μέρος του πολιτισμικού «κεφαλαίου» της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της προοπτικής της βιώσιμης ανάπτυξής της.
-Συγκοινωνιακή διάσταση των εναλλακτικών λύσεων, σε συνάρτηση με τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις του έργου του Μετρό.
-Οι Κατασκευαστικές και τεχνικοοικονομικές πτυχές των εναλλακτικών λύσεων και το οικονομικό / αναπτυξιακό και θεσμικό πλαίσιο της in situ ανάδειξης.
Οι στόχοι της πρωτοβουλίας που ανέλαβαν οι κοσμήτορες οχτώ σχολών του ΑΠΘ που απαρτίζουν και τη συντονιστική επιτροπή της ημερίδας (Θεόδωρος Γιάγκου – Θεολογική, Ιάκωβος Ποταμιάνος – Καλών Τεχνών, Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου – Νομική, Γρηγόρης Ζαρωτιάδης – Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Ιωάννα Μπίμπου – Παιδαγωγική, Κωνσταντίνος Κατσιφαράκης – Πολυτεχνική, Θεόδωρος Δαρδαβέσης – Επιστημών Υγείας και Δημήτρης Μαυροσκούφης – Φιλοσοφική), παρουσιάστηκαν σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου των διοργανωτών, κατά την οποία τονίστηκε πως “σκοπός της πρωτοβουλίας δεν είναι ν’ αλλάξει η απόφαση της κυβέρνησης, αλλά να ακουστούν με μεγαλύτερη ευκρίνεια απόψεις που έχουν ήδη κατατεθεί και από ξένους επιστήμονες σχετικά με την εφικτότητα και άλλων λύσεων και η επιστημονική κοινότητα της πόλης να συμβάλει ώστε η τελική απόφαση της πολιτείας να είναι πιο ώριμη”.
Στη διάρκεια της ημερίδας, αναδείχθηκε και το προβληματικό ιστορικό του έργου του Μετρό, που προχώρησε σύμφωνα με τους συμμετέχοντες επιστήμονες με σημαντικά ελλείμματα εξαρχής: Την απουσία ενιαίου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδίου της ευρύτερης περιοχής υλοποίησης του έργου, την απουσία προμελέτης σκοπιμότητας και ολοκληρωμένης μελέτης σκοπιμότητας, την απουσία οριστικής μελέτης εφαρμογής.
Επίσης υπογραμμίστηκε πως κάθε επιλογή για το έργο και ιδιαίτερα για το σταθμό Βενιζέλου, ανάλογα με την επίπτωση που θα έχει στη λειτουργία του (αν θα λειτουργήσει το Μετρό με ή χωρίς το σταθμό), θα πρέπει να λάβει υπόψη μια σειρά σοβαρών τεχνικών ζητημάτων, όπως το μήκος της αποβάθρας στον προηγούμενο και στον επόμενο σταθμό, τις ανάγκες εξαερισμού, τους απαιτούμενους χρόνους βαδίσματος, κ.α.
Επισημάνθηκε επίσης, ως διαχρονικό πρόβλημα του έργου, η πολιτική του εργαλειοποίηση.
Το ΤΕΕ/ΤΚΜ εκπροσωπήθηκε από τον Αντιπρόεδρο της ΔΕ, κ. Μιχάλη Παπαστεργίου