«Μηδενική ρύπανση» είναι το σύνθημα της φετινής Ευρωπαϊκής Πράσινης Εβδομάδας (European Green Week), της μεγαλύτερης ετήσιας ευρωπαϊκής εκδήλωσης για την περιβαλλοντική πολιτική, που θα διαρκέσει έως τις 4 Ιουνίου 2021.
Η εναρκτήρια εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 31 Μαΐου 2021, στο Lahti της Φινλανδίας, την Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021. Στόχος της εκδήλωσης είναι να ρίξει φως στις δραστηριότητες έρευνας και προγραμματισμού που βασίζονται στις πρωτοβουλίες των πολιτών και στοχεύουν στη μελλοντική μηδενική ρύπανση στην Ευρώπη.Πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ είχαν τη δυνατότητα να συζητήσουν για κάθε πτυχή της μηδενικής ρύπανσης στη διαδικτυακή διάσκεψη, καθώς και στις περισσότερες από 600 εκδηλώσεις εταίρων που διοργανώνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η εκδήλωση Citizen Science for Zero Pollution ξεκινά τη συζήτηση του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τη μηδενική ρύπανση με τα τρία θέματα: αέρα, νερό και έδαφος. Στα εγκαίνια συμμετείχαν υψηλού επιπέδου ομιλητές με κύριο τον δήμαρχο του Λάχτι, της Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021, κ. Pekka Timonen, ο Επίτροπος κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους, η Υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής Κρίστα Μίκκοεν και η Δρ. Susanne Hecker, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επιστημών Πολιτών.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας της ΕΕ, δήλωσε σχετικά: «Η ρύπανση του περιβάλλοντος έχει αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, ιδίως στην υγεία των πλέον ευάλωτων και κοινωνικά μειονεκτουσών ομάδων, και αποτελεί επίσης έναν από τους κύριους παράγοντες απώλειας της βιοποικιλότητας. Παρατηρούμε ότι η ρύπανση είναι ένα θέμα που αφορά πολύ έντονα τους Ευρωπαίους, όπως αποδεικνύεται από τον πρωτοφανή αριθμό εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται φέτος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είμαι πεπεισμένος ότι η φετινή Πράσινη Εβδομάδα θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης και η επιτυχία της θα είναι ενθαρρυντική, αναδεικνύοντας τη φιλοδοξία της ΕΕ να αναλάβει παγκόσμια δράση κατά της ρύπανσης.»
Η Πράσινη Εβδομάδα της ΕΕ έρχεται αμέσως μετά την έγκριση προ δύο εβδομάδων από την Επιτροπή του σχεδίου δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση του αέρα, του νερού και του εδάφους, που αποτελεί βασικό στόχο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Το σχέδιο δράσης παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο όραμα για το 2050: έναν κόσμο όπου η ρύπανση έχει μειωθεί σε επίπεδα που δεν είναι πλέον επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και τα φυσικά οικοσυστήματα, και περιγράφει τα βήματα για την επίτευξη του οράματος αυτού. Το σχέδιο συγκεντρώνει όλες τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ για την καταπολέμηση και την πρόληψη της ρύπανσης, με ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση ψηφιακών λύσεων για την επίλυση του προβλήματος.
Το μήνυμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η ρύπανση μας επηρεάζει όλους — μέσω του αέρα που αναπνέουμε, του νερού που πίνουμε ή του εδάφους στο οποίο καλλιεργούμε την τροφή μας. Αποτελεί τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική αιτία πολυάριθμων ψυχικών και σωματικών ασθενειών και πρόωρων θανάτων, ιδίως μεταξύ παιδιών, ατόμων με ορισμένες ιατρικές παθήσεις και ηλικιωμένων. Όμως, η ρύπανση δεν μας επηρεάζει όλους εξίσου. Τα άτομα που κατοικούν σε πιο υποβαθμισμένες περιοχές ζουν πολύ συχνά κοντά σε μολυσμένους χώρους ή σε περιοχές με έντονη ροή κυκλοφορίας. Η ρύπανση είναι επίσης ένας από τους κύριους λόγους για την απώλεια της βιοποικιλότητας. Μειώνει την ικανότητα των οικοσυστημάτων να παρέχουν υπηρεσίες, όπως η δέσμευση άνθρακα και η απορρύπανση.
Το φαινόμενο όμως αυτό μπορεί να προληφθεί. Το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την επίτευξη του στόχου μηδενικής ρύπανσης αποτελεί μια βασική δράση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που έχει προγραμματιστεί για την άνοιξη του 2021. Θα συμβάλει στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος χωρίς τοξικά σε ολόκληρη την ΕΕ με την καλύτερη παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων, καθώς και με την πρόληψη και την αποκατάσταση της ρύπανσης στον αέρα, στο νερό, στο έδαφος και στα καταναλωτικά προϊόντα.
Θα υποστηρίξει επίσης την ανάκαμψη μετά την πανδημία της COVID 19, συμβάλλοντας στην ανοικοδόμηση μιας πιο βιώσιμης οικονομίας της ΕΕ, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης και περιορίζοντας τις κοινωνικές ανισότητες. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Εβδομάδα 2021 θα επικεντρωθεί στη «φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης». Θα εξετάσει επίσης άλλες σχετικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, όπως τις πρωτοβουλίες για το κλίμα, την επικείμενη στρατηγική για τις χημικές ουσίες, καθώς και πρωτοβουλίες στον τομέα της ενέργειας, της βιομηχανίας, της κινητικότητας, της γεωργίας, της αλιείας, της υγείας και της βιοποικιλότητας.
Το ευρωπαϊκό βραβείο “Πράσινο Φύλλο” για το 2021
Μετά την επιτυχία του ευρωπαϊκού βραβείου Πράσινης Πρωτεύουσας, το ευρωπαϊκό βραβείο Πράσινου Φύλλου ιδρύθηκε το 2015, για να αναγνωρίσει τις περιβαλλοντικές προσπάθειες και επιτεύγματα μικρότερων πόλεων με 20. 000 έως 99. 999 κατοίκους.
Η ίδια ομάδα 12 εμπειρογνωμόνων αξιολογεί τις αιτήσεις που λαμβάνονται βάσει έξι περιβαλλοντικών θεμάτων και επιλέγει τους φιναλίστ. Εννέα άλλες πόλεις έχουν κερδίσει έως σήμερα ένα βραβείο European Green Leaf: Mollèt del Valles, Spain και Torres Vedras, Portugal (2015). Galway, Ιρλανδία (2017) Leuven, Βέλγιο και Växjö, Σουηδία (2018) · Cornellà de Llobregat, Ισπανία και Horst aan de Maas, Ολλανδία (2019) · και Limerick, Ιρλανδία και Mechelen, Βέλγιο (2020).
Διαδικασία αξιολόγησης EGLA
Οι υποψήφιες πόλεις του European Green Leaf Award αξιολογούνται βάσει έξι περιβαλλοντικών θεματικών περιοχών:
- Φύση, βιοποικιλότητα, αειφόρος χρήση γης και εδάφους.
- Ποιότητα αέρα και θόρυβος.
- Απόβλητα και κυκλική οικονομία.
- Νερό.
- Κλιματική αλλαγή και ενεργειακή απόδοση.
- Βιώσιμη αστική κινητικότητα.
Διαδικασία αξιολόγησης δύο επιπέδων
Μια ομάδα διεθνώς αναγνωρισμένων εμπειρογνωμόνων αξιολογεί τα έντυπα αίτησης που υποβάλλονται από κάθε πόλη. Αυτό περιλαμβάνει ποιοτικές αξιολογήσεις και αξιολόγηση από ειδικούς για κάθε εφαρμογή, βάσει των έξι παραπάνω θεματικών τομέων. Μετά τη διαδικασία αξιολόγησης, οι πόλεις επιλέγονται για το επόμενο στάδιο του διαγωνισμού. Οι πόλεις που περιλαμβάνονται στη λίστα καλούνται να κάνουν μια παρουσίαση στην κριτική επιτροπή, αναφέροντας τα επιτεύγματά τους και το μελλοντικό τους όραμα. Στη συνέχεια, η κριτική επιτροπή αξιολογεί τις πόλεις, που έχουν επιλεγεί βάσει όλων των πληροφοριών που παρέχονται και αποφασίζει για τους νικητές.
Η κριτική επιτροπή αξιολογεί τις πόλεις που έχουν επιλεγεί βάσει των ακόλουθων κριτηρίων:
1) Η συνολική δέσμευση, στρατηγική και ενθουσιασμός της πόλης, όπως εκφράζεται από την παρουσίαση.
2) Οι προσπάθειες της πόλης για επικοινωνία με τους πολίτες και την εμπλοκή των πολιτών σε περιβαλλοντικές δραστηριότητες.
3) Το δυναμικό της πόλης να ενεργεί ως «πράσινος πρέσβης», προωθώντας τις ορθές πρακτικές και διαδίδοντας περαιτέρω την ιδέα του EGL.
4) Η πρόταση της πόλης για πρωτοβουλίες και μέτρα που προορίζονται να τεθούν σε εφαρμογή εντός του έτους του βραβείου για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας της πόλης και για τη συμβολή στην επίτευξη της βιωσιμότητας.
Οι νικητές του European Green Leaf 2021 Gabrovo και Lappeenranta ξεχώρισαν στη Διεθνή Κριτική Επιτροπή για την προσέγγισή τους στην περιβαλλοντική διαχείριση, καθώς και για την επικοινωνία και τη δέσμευσή τους, που τις τοποθετεί ως ιδανικά πρότυπα για να εμπνεύσουν άλλες πόλεις.
Gabrovo (Γκάμπροβο, Βουλγαρία)
Το Gabrovo επαινέθηκε για τη δέσμευσή του για ενεργειακή απόδοση και εφαρμογή καθαρής τεχνολογίας κατά την τελευταία δεκαετία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πρωτοβουλίες με τη συμμετοχή των πολιτών, επικεντρωμένες στην παροχή βιώσιμων μεταφορών και τη συντήρηση του πρασίνου. Το Γκάμπροβο διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία φυσικών οικοτόπων και ειδών και εφαρμόζει συνεχή μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση αυτών των περιουσιακών στοιχείων της βιοποικιλότητας.
Lappeenranta (Φινλανδία)
Η Lappeenranta αναγνωρίστηκε για τη δέσμευσή της να εξελιχθεί σε μια καταπράσινη πόλη και κατέλαβε υψηλή θέση σε όλους τους δείκτες. Η πόλη φιλοξενεί το παγκόσμιο πανεπιστήμιο έρευνας και καινοτομίας, που συμβάλλει στην πόλη σε τομείς όπως η έρευνα για την καθαρή ενέργεια, τη βιωσιμότητα, την κυκλική οικονομία και την τεχνολογία των υδάτων. Καθοδηγούμενη από τη στρατηγική Lappeenranta 2033, ήταν η πρώτη πόλη στον κόσμο που ξεκίνησε αποκλειστικά να χρησιμοποιεί πιστοποιημένη EKOenergy ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια.