Την ανάγκη προώθησης της χωροταξικής και πολεοδομικής μεταρρύθμισης, ενίσχυσης της συνεργασίας τοπικής αυτοδιοίκησης και παραγωγικών φορέων της Θεσσαλονίκης, τα οφέλη της ενδεχόμενης θεσμοθέτησης του μητροπολιτικού μοντέλου Αυτοδιοίκησης, τις ανάγκες της πόλης σε υποδομές, αλλά και τη σημασία της συμμετοχής στην τοπική ανάπτυξη των έργων υποδομής που εξελίσσονται στην κεντρική Μακεδονία, υπογράμμισε –μεταξύ άλλων- ο Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΚΜ κ. Πάρις Μπίλλιας, μιλώντας στο φόρουμ που οργάνωσε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ, με θέμα «η Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη μετά…»
Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του κ. Μπίλλια, έχει ως εξής:
Θα ξεκινήσω λέγοντας πως ο τίτλος της σημερινής εκδήλωσης, μέσα στην απλότητά του, είναι εξαιρετικά επιτυχημένος.
Λειτουργεί ως αφορμή σκέψης, αλλά και ως αφορμή να επικεντρωθούμε στις αποφάσεις που θα κρίνουν το κοντινό δικό μας μέλλον και το απώτερο μέλλον των Θεσσαλονικέων που ακολουθούν…
Κατ`αρχήν είναι ένας τίτλος που εμμέσως πλην σαφώς, σε βάζει να αναλογιστείς… το «Πριν»!
Ασφαλώς να μιλήσουμε για το «Μετά». Αλλά «μετά»… από τι;
Δεν είναι ώρα να μπούμε στις διαφορετικές προσεγγίσεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για το παρελθόν.
Σημασία έχει να κρατήσουμε από αυτό τις διδαχές που χρειαζόμαστε.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε με ειλικρίνεια πως η Ελλάδα διήνυσε δεκαετίες χτίζοντας ευκαιρίες και χάνοντας πολλές από αυτές.
Παρά την ευκαιρία της μεταπολίτευσης, κερδίσαμε την πολιτική ομαλότητα, αλλά όχι πάντα και την πολιτική ωριμότητα.
Συντηρήσαμε διαχωριστικές γραμμές που μας οδήγησαν συχνά και τα τελευταία χρόνια ακόμα περισσότερο σε αντιπαραθέσεις με διχαστικές γενικεύσεις, διακρίσεις και διλήμματα.
Κάποιοι ευθύνονται περισσότερο από άλλους για αυτό το αντιδημιουργικό κλίμα, αλλά τώρα, επαναλαμβάνω, δεν είναι ώρα καταλογισμών, αλλά κατανόησης.
Θυμίζω τις ευκαιρίες που δημιούργησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εντάσσοντας την Ελλάδα στον πυρήνα της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρά την πρόσβαση σε τεχνογνωσία και οικονομικούς πόρους που αυτή επέφερε, καταφέραμε επί πολλά έτη να χύσουμε την καρδάρα με το γάλα.
Ευρωπαϊκοί πόροι, αντί για το χτίσιμο της υποδομής του αύριο, του σήμερα δηλαδή, αξιοποιήθηκαν στην οικοδόμηση μιας επίπλαστης ευμάρειας, που μας έσπρωξε κακήν κακώς στην ανάγκη των μνημονίων.
Και δεν θα μπω στη διαδικασία του blame game για το ποιος φταίει περισσότερο και ποιος λιγότερο.
Σημασία έχει, σ`αυτό το μεταίχμιο της χώρας ανάμεσα στο Πριν και στο Μετά, να έχουμε μια συλλογική επίγνωση της ανάγκης, να είμαστε πιο αποτελεσματικοί.
Φίλες και φίλοι,
Ο τίτλος της σημερινής εκδήλωσης, εμπεριέχει επίσης μια ισχυρή αύρα αισιοδοξίας, καθώς βρισκόμαστε σε μια δυνητικά δυναμική καμπή.
Όχι με την πανηγυρική κυβερνητική εκδοχή της…
Αλλά με τη διστακτική, μα σταθερή προσπάθεια της πραγματικής οικονομίας, να ανακτήσει ψυχολογία επανεκκίνησης.
Όχι τόσο χάρη στις πολιτικές των τελευταίων ετών, αλλά κυρίως σε πείσμα αυτών.
Αυτή την αίσθηση τη στηρίζουν όσοι κατόρθωσαν να επιβιώσουν από τις πολιτικές της υπερφορολόγησης και των αντικινήτρων.
Όσοι κατάφεραν να διατηρήσουν όχι μόνο επαρκές οικονομικό, αλλά και έμψυχο κεφάλαιο, κόντρα στην έξαρση του brain drain.
Παράλληλα, κάποιες μεταρρυθμίσεις, έστω και με αργό ρυθμό, έστω και μέσα από παλινωδίες, προχώρησαν και αρχίζουν να διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο κινητικότητας στην αγορά.
Ευχής έργον θα είναι να γίνουν τα επόμενα χρόνια ουσιαστικά άλματα. Γιατί στην αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύουμε να κυλήσουμε προς τα πίσω.
Άλματα χρειαζόμαστε πλέον.
Με στροφή στην ουσιαστική υποστήριξη του πραγματικά πλουτοπαραγωγικού ιδιωτικού τομέα και της επιχειρηματικότητας.
Με προσέλκυση επενδύσεων μέσα από την δημιουργία και διεθνή προβολή, ενός πραγματικά φιλοεπενδυτικού οικονομικού περιβάλλοντος.
Και με θεμελίωση μιας σταθερής αναπτυξιακής διαδρομής.
Επιτρέψτε μου όμως να σταθώ περισσότερο στο Πριν και στο Μετά της Θεσσαλονίκης.
Μέχρι τώρα η Θεσσαλονίκη «ξεχώριζε» για τις αρνητικές υπερβάσεις του μέσου όρου των δεικτών της πανελλήνιας οικονομίας.
Έχει πάντα 2-3 μονάδες ανεργίας πάνω από το μέσο όρο, αποβιομηχάνιση άνω του μέσου όρου, μετανάστευση των νέων πάνω από το μέσο όρο της χώρας.
Όσον αφορά στις υποδομές, είναι γενικευμένη αίσθηση των Θεσσαλονικέων πως για ένα έργο που ξεκινά εδώ, αλλού ολοκληρώνονται δέκα.
Ωστόσο, για ένα αστικό κέντρο με φιλοδοξίες μεγαλούπολης, τα παραπάνω συνεπάγονται καθήλωση και στασιμότητα.
Πλέον η Θεσσαλονίκη δικαιούται και υποχρεούται να αξιοποιήσει συγκριτικά πλεονεκτήματα – παλιά και νέα – για να περάσει σε μια περίοδο με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Για να ξεφύγει από τη στασιμότητα, πρέπει να επιτύχει θετικές υπερβάσεις του μέσου όρου της πανελλήνιας οικονομίας.
Να έχει περισσότερη απασχόληση, να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις, να αξιοποιήσει περισσότερο έμψυχο επιστημονικό δυναμικό.
Αυτό προϋποθέτει επαρκείς δομές και υποδομές. Θεσμικές, συγκοινωνιακές, αντιπλημμυρικές, κοινωφελείς, ενεργειακές.
Πολιτικές και υποδομές που να υλοποιούνται αντί απλώς να σχεδιάζονται και να ξανασχεδιάζονται.
Η Θεσσαλονίκη – έχει ειπωθεί κατ` επανάληψη – είναι μια από τις πιο «μελετημένες» πόλεις στον κόσμο. Στην υλοποίηση είναι που πάσχει.
Αυτό έχει συντελέσει, ώστε μεγάλο μέρος δομών και υποδομών του αστικού ιστού και υποστήριξης του αστικού ιστού, να εμφανίζει συμπτώματα κατάρρευσης.
Ζήσαμε το δεκαήμερο της δίψας, όταν έσπασε ο κεντρικός αγωγός ύδρευσης.
Πρόβλημα που θα είχε πολύ εύκολα αντιμετωπιστεί, αν είχε ολοκληρωθεί εγκαίρως η σύνδεση των δύο αντλιοστασίων, Αραβησού και Αλιάκμονα.
Ζήσαμε, το απόλυτο χάος με χιόνι δέκα εκατοστών.
Ζήσαμε πλημμυρικά φαινόμενα πρωτοφανή για τη Θεσσαλονίκη. Που όλοι οι ειδικοί προειδοποιούν πως αν δεν δράσουμε σύντομα, θα τα ξαναδούμε στο μέλλον.
Ζούμε ένα καθημερινό κυκλοφοριακό κομφούζιο, που επιβαρύνει την ποιότητα ζωής.
Βλέπουμε την κατασκευή του μετρό να ταλανίζεται από καθυστερήσεις, που δεν οφείλονται μόνο στην κεντρική εξουσία, αλλά και σε χειρισμούς που έλαβαν χώρα εδώ στη Θεσσαλονίκη.
Βιώνουμε την απουσία πρασίνου που καθηλώνει τη Θεσσαλονίκη στο ¼ του παγκοσμίως αποδεκτού δείκτη επαρκούς αστικού πρασίνου για την υγιεινή διαβίωση του πληθυσμού.
Βιώνουμε την κατάσταση με τον ΟΑΣΘ και την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, που οδεύει από το κακό στο χειρότερο.
Τα προβλήματα επιδεινώνονται:
- Από ελλείμματα συντονισμού του δημιουργικού δυναμικού της πόλης και μια στάση της κεντρικής διακυβέρνησης για την αντιμετώπιση τοπικών αναγκών, που ισορροπεί μεταξύ αναβλητικότητας και πειραματισμών.
- Από ανεπάρκεια έγκαιρης αντίδρασης των θεσμικά αρμόδιων μηχανισμών σε έκτακτα φαινόμενα.
- Από έλλειψη διοικητικής έμπνευσης και φαντασίας απέναντι σε υπαρκτά γραφειοκρατικά και θεσμικά προβλήματα.
- Από ένα μίγμα άγνοιας και αδιαφορίας θεσμικώς αρμοδίων αρχών, για τις λύσεις που έχει ανάγκη η πόλη.
Αυτά όμως, είναι η μία όψη του νομίσματος.
Διότι δορυφορικά, υπάρχει ένα πλέγμα εξελίξεων και από πλευράς υποδομών και από πλευράς κοινωνικοοικονομικών μεταβολών, που δημιουργούν ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό πλαίσιο για τη Θεσσαλονίκη.
Η ΠΑΘΕ και η Εγνατία Οδός με τους κάθετους άξονες που έχουν ολοκληρωθεί.
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το σιδηροδρομικό δίκτυο και το αεροδρόμιο «Μακεδονία», έχουν μπει σε φάση λειτουργίας με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Έτσι, μπορούν πλέον μαζί τη Helexpo, να ανταποκριθούν ρεαλιστικά και με νέα δυναμική στο ρόλο τους ως αναπτυξιακοί πυλώνες της πόλης και της περιοχής.
Δημιουργούνται στέρεες βάσεις για ένα νέο αναβαθμισμένο αναπτυξιακό μοντέλο με βάση το διαμετακομιστικό εμπόριο, εντελώς διαφορετικό με εκείνο του παρελθόντος.
Επίσης, γειτονικές χώρες υλοποιούν τα δικά τους οδικά έργα.
Υποδομές που διευκολύνουν ακόμα περισσότερο την προσβασιμότητα στις αγορές της κεντρικής Ευρώπης, για τη βορειοελλαδική επιχειρηματικότητα.
Ταυτόχρονα η σταδιακή αύξηση του εισοδήματος στις ίδιες χώρες, δημιουργεί μια διαρκώς αυξανόμενη «αγορά» επισκεπτών, για την ίδια την πόλη μας ως προορισμό αγορών, αναψυχής, εμπορικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας…
Όμως, πρέπει και η ίδια η πόλη να μεγεθύνει την ικανότητά της να αξιοποιήσει αυτό το νέο πλαίσιο, επιχειρώντας ένα γενικό ποιοτικό άλμα σε όλα τα επίπεδα:
Είτε μιλάμε για αντιπλημμυρικά έργα και θωράκιση της πόλης έναντι φυσικών κινδύνων, είτε μιλάμε για την αστική συγκοινωνία, το κυκλοφοριακό, το εν αναμονή μετρό, τους ποδηλατόδρομους, την αναβάθμιση της σχεδόν κορεσμένης εσωτερικής περιφερειακής οδού, τον ψηφιακό μετασχηματισμό προς την κατεύθυνση μιας «έξυπνης» πόλης…
Με τις θεσμικές δυνατότητες της Αυτοδιοίκησης για ταχείες αποτελεσματικές παρεμβάσεις, να αποτελούν ένα ζητούμενο προς ενίσχυση, ένα είναι βέβαιο.
Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε καμπή.
Και πρέπει να αντιμετωπίσει ενωμένη με όλες τις παραγωγικές της δυνάμεις και με το επιστημονικό δυναμικό ερευνητικών και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στις επάλξεις, τις προκλήσεις που ανοίγονται μπροστά της.
Σημαντικός θα είναι σ` αυτό ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης.
Η Μητροπολιτική Διοίκηση στη Θεσσαλονίκη, οφείλει να προχωρήσει. Όχι ως τίτλος τιμής, αλλά ως «εργαλείο» δράσης.
Ας δούμε ένα παράδειγμα με οραματικές διαστάσεις.
Εκείνο του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για την αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, το οποίο αποτελεί προϊόν μας τέτοιας σύνθεσης δυνάμεων, του ΤΕΕ/ΤΚΜ, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, των παράκτιων δήμων…
Η υλοποίησή του, απαιτεί συντονισμό έργων και δράσεων, που δεν θα λειτουργούν ανταγωνιστικά μεταξύ τους, ούτε θα συσσωρεύονται προκαλώντας συμφορήσεις, αλλά θα αλληλοσυμπληρώνονται, ενισχύοντας το τελικό συλλογικό αποτέλεσμα.
Αυτό το σχέδιο, μπορεί να αποτελέσει τη βάση ενός νέου brand name της Θεσσαλονίκης, με σταδιακή ένταξη τμημάτων του παραλιακού μετώπου στην ενεργό οικονομική ζωή της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.
Ακόμα και σε θέματα της καθημερινότητας, στην καθαριότητα, στο κυκλοφοριακό, στο παραεμπόριο, απαιτείται συντονισμένη δράση σε έκταση που υπερβαίνει τα όρια δικαιοδοσίας ενός δήμου.
Άρα; Τι μένει; Συνεργασία και σύνθεση δυνάμεων. Αν είναι και θεσμικά κατοχυρωμένη, ακόμα καλύτερα…
Να φέρω ένα άλλο παράδειγμα.
Παράδειγμα ανάγκης ουσιαστικής διεκδίκησης των ενδεδειγμένων ενεργειών της κεντρικής εξουσίας.
Μόλις πριν λίγες μέρες διαμαρτυρηθήκαμε ως Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ, στο Υπουργείο Υποδομών, για μια διακήρυξη δημόσιας σύμβασης μελέτης.
Εκείνης που αφορά στην επικαιροποίηση του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού της Θεσσαλονίκης.
Ναι αναφέρομαι σε εκείνο το master plan που καταρτίσαμε το 2003 και υλοποιήθηκε μόνο εν μέρει.
Η διακήρυξη λοιπόν, εισάγει τέτοιες διατυπώσεις που καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη τη συμμετοχή εταιρειών της Θεσσαλονίκης και της κεντρικής Μακεδονίας, αφήνοντας περιθώρια μόνο για κολοσσούς του κέντρου.
Θα πρέπει να διεκδικήσουμε ακόμα και το αυτονόητο κάποιες φορές. Τα έργα που γίνονται εδώ να βοηθούν την οικονομική ανάπτυξη εδώ. Όχι κάπου αλλού!
Όπως αναφέρομαι στη Χωροταξική και Πολεοδομική μεταρρύθμιση που πρέπει να προχωρήσει, αν θέλουμε πραγματικά να θεμελιώσουμε ταχύρυθμη ανάπτυξη και για τη Θεσσαλονίκη και για τη χώρα συνολικά.
Το Πριν είναι ο χρόνος που χάσαμε φίλες και φίλοι.
Το Μετά, είναι τώρα. Είναι εδώ. Είναι σήμερα. Αν το δούμε ως μετά, θα ξαναβρεθούμε μετά από λίγα χρόνια εδώ, να συζητάμε τι κάναμε λάθος.
Το Μετά είναι τώρα.
Τώρα πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί, μεθοδικά και αποτελεσματικά. Ώστε «μετά», να απολαύσουμε τους καρπούς των προσπαθειών μας.