Επιμέλεια: Κυριακή Πετρίδου, Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc
Το διεθνές βραβείο PRITZKER, το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο σε έναν εν ζωή αρχιτέκτονα για σημαντικά επιτεύγματα, καθιερώθηκε από την οικογένεια Pritzker του Σικάγου μέσω του Ιδρύματος Hyatt το 1979. Χορηγείται ετησίως και συχνά αναφέρεται ως «Νόμπελ αρχιτεκτονικής» και «η υψηλότερη διάκριση του επαγγέλματος». Το βραβείο αποτελείται από $100.000 (ΗΠΑ) και ένα χάλκινο μετάλλιο. Μέρος των κριτηρίων για βράβευση είναι η πρωτοποριακή ποιότητα στην αρχιτεκτονική σκέψη, καθώς και η χρήσιμη συνεισφορά στο χώρο του κτισμένου περιβάλλοντος.
Για το 2023 το βραβείο Pritzker, απονεμήθηκε στον αρχιτέκτονα Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ (David Chipperfield). Στην αναφορά της, η κριτική επιτροπή δηλώνει ότι: «η δέσμευση του σε μια αρχιτεκτονική της υποτιμημένης αλλά μεταμορφωτικής αστικής παρουσίας και ο ορισμός του δημόσιου χώρου, γίνεται πάντα με λιτότητα, αποφεύγοντας περιττές κινήσεις και μακριά από τάσεις και μόδες, όλα αυτά είναι ένα πιο σχετικό μήνυμα για τη σύγχρονη κοινωνία μας.Μια τέτοια ικανότητα να διυλίζει και να εκτελεί διαλογιστικές διαδικασίες σχεδιασμού είναι μια διάσταση βιωσιμότητας που δεν ήταν εμφανής τα τελευταία χρόνια: η βιωσιμότητα ως συνάφεια, όχι μόνο εξαλείφει τα περιττά, αλλά είναι επίσης το πρώτο βήμα για τη δημιουργία δομών ικανών να διαρκέσουν, φυσικά και πολιτιστικά».
Απαντώντας στην επιλογή του, ο Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ δηλώνει: «Θεωρώ αυτό το βραβείο ως ενθάρρυνση για να συνεχίσω να στρέφω την προσοχή μου όχι μόνο στην ουσία της αρχιτεκτονικής και το νόημά της, αλλά και στη συμβολή που μπορούμε να κάνουμε ως αρχιτέκτονες για να αντιμετωπίσουμε τις υπαρξιακές προκλήσειςτης κλιματικής αλλαγής και της κοινωνικής ανισότητας.Γνωρίζουμε ότι, ως αρχιτέκτονες, μπορούμε να διαδραματίσουμε πιο εξέχοντα και αφοσιωμένο ρόλο στη δημιουργία όχι μόνο ενός πιο όμορφου κόσμου αλλά και ενός δικαιότερου και πιο βιώσιμου κόσμου.Πρέπει να ανταπεξέλθουμε σε αυτήν την πρόκληση και να βοηθήσουμε να εμπνεύσουμε την επόμενη γενιά να αγκαλιάσει αυτή την ευθύνη με όραμα και θάρρος».
Ο Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ είναι Βρετανός αρχιτέκτονας που γεννήθηκε στο Λονδίνο και σπούδασε αρχιτεκτονική στο Kingston School of Art και στην Architectural Association School of Architecture in London. Εργάστηκε στα γραφεία των Douglas Stephen, Richard Rogers και Norman Foster και το 1984 ίδρυσε το δικό του γραφείο, γνωστό με το όνομα David Chipperfield Architects. Σήμερα έχει γραφεία στο Λονδίνο, το Βερολίνο, το Μιλάνο και τη Σαγκάη, με πάνω από 250 υπαλλήλους από 15 χώρες, που εργάζονται σε μια ποικιλία έργων στην Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
River and Rowing Museum, 1997, Henley-on-Thames, United Kingdom
The Neues Museum 2009, Berlin Germany
Η συνεργασία ήταν πάντα θεμελιώδης για την πρακτική του, υποστηρίζοντας ότι: «η πραγματικότητα είναι ότι τα καλά κτίρια προέρχονται από καλή διαδικασία και η καλή διαδικασία σημαίνει ότι εμπλέκεσαι και συνεργάζεσαι με διαφορετικές δυνάμεις». Κατά τη διάρκεια τεσσάρων δεκαετιών, έχει δημιουργήσει πάνω από εκατό έργα, σε ευρεία έκταση τυπολογική και γεωγραφική, που κυμαίνονται από αστικά, πολιτιστικά και ακαδημαϊκά κτίρια έως κατοικίες και αστικό σχεδιασμό σε όλη την Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.
Saint Louis Art Museum 2013 Missouri, United States of America
Καθώς η πρακτική του γινόταν πιο παραγωγική, το ίδιο έκανε και η συνηγορία του για κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία, επικρίνοντας την εμπορευματοποίηση της αρχιτεκτονικής που υπηρετεί την παγκόσμια εξουσία και όχι την τοπική κοινωνία, και την αλληλένδετη έλλειψη μονιμότητας που συμβάλλει στην κλιματική κρίση. «Οι αρχιτέκτονες δεν μπορούν να λειτουργήσουν έξω από την κοινωνία. Χρειαζόμαστε την κοινωνία να έρθει μαζί μας. Και ναι, ίσως μπορούμε να προκαλέσουμε και να παραπονεθούμε, και να βρούμε μοντέλα. Χρειαζόμαστε όμως ένα πλαίσιο προγραμματισμού, χρειαζόμαστε φιλοδοξίες, χρειαζόμαστε προτεραιότητες. Ουσιαστικά, αυτό που πρέπει να ελπίζουμε τώρα είναι ότι η περιβαλλοντική κρίση μας κάνει να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητες της κοινωνίας, ότι το κέρδος δεν είναι το μόνο πράγμα που πρέπει να είναι το κίνητρο για τις αποφάσεις μας».
Amorepacific Headquarters, 2017, Seoul, Republic of Korea
Ο Τσίπερφιλντ έχει διδάξει αρχιτεκτονική στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα τελευταία χρόνια, έχει αναπτύξει μια βαθιά αγάπη και αφοσίωση στην κοινότητα της Γαλικίας, μιας από τις φτωχότερες περιοχές της Ισπανίας που παραδόξως ευημερεί με υψηλή ποιότητα ζωής. Καθιερώνοντας το Fundación RIA το 2017, χρηματοδοτεί την έρευνα, προωθεί ιδέες και ευθυγραμμίζει τη μελλοντική ανάπτυξη ενισχύοντας την τοπικά εστιασμένη προστασία στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, που σχετίζεται με παγκόσμιες προκλήσεις κατά μήκος της ακτής της Ría de Arousa.
James-Simon-Galerie, 2018, Berlin Germany
Πρόσφατα, η Διεθνής Επιτροπή Αξιολόγησης για την επέκταση και την αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα, επέλεξε την πρόταση των αρχιτεκτονικών γραφείων David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε. Η πρόταση «συγκεντρώνει τα στοιχεία της ευρηματικής σχέσης μεταξύ του παλαιού και του νέου κτιρίου, της ποιότητας της χωρικής εμπειρίας, της ευαισθησίας προς τις προγραμματικές και μουσειολογικές- μουσειογραφικές προκλήσεις, της πολεοδομικής ένταξης στον ιστό της πόλης και της πρωτοπόρας επίλυσης θεμάτων βιωσιμότητας και περιβαλλοντικού σχεδιασμού», ανέφερε η ανακοίνωση της Επιτροπής που είχε εκδοθεί στις αρχές Ιανουαρίου.
Με αφορμή το γεγονός αυτό, η απονομή του βραβείου PRITZKER 2023 στον Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ θα γίνει στην Αθήνα και για πρώτη φορά στην Ελλάδα., Για το σκοπό αυτό, έγινε προσωρινή παραχώρηση χρήσης του αρχαιολογικού χώρου και μουσείου της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών.
