Γράφει η Άννα Μίχου, ΗΜ
Πρόεδρος της Μ.Ε. Περιβάλλοντος του ΤΕΕ/ΤΚΜ
«Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Αυτή είναι η μάχη της ζωής μας.
Πρέπει να κερδίσουμε. Και μπορούμε. Υπάρχουν λύσεις.»
Γ.Γ. ΟΗΕ κ. Αντόνιο Γκουτιέρες
Τριάντα έξι χρόνια προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ δεν ήταν αρκετά για να πειστούν οι κυβερνήσεις να αναλάβουν τις αναγκαίες δράσεις και να αντιστρέψουμε την κλιματική αλλαγή και τελικά την ναρκοθέτηση της ζωής μας.
Τα προβλήματα καθημερινής επιβίωσης, φτώχειας, ανεργίας, εκπαίδευσης, υγείας, επισκιάζουν πολλές φορές το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής στην συνείδηση του κάθε πολίτη, όμως τα τελευταία χρόνια η ίδια η κλιματική κρίση μας αποδεικνύει ότι συνδέεται άρρηκτα με την διαιώνιση και όξυνση των άλλων προαναφερόμενων θεμάτων που ταλανίζουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της γης.
Στόχος της Συμφωνίας των Παρισίων είναι να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2ο C. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίτευξη αυτού του στόχου δεν έχει μόνο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά θα έχει τέτοιες θετικές επιπτώσεις στις εκπομπές αερίων ρύπων ώστε υπολογίζεται ότι θα σωθούν παγκοσμίως έως το 2050 περίπου ένα εκατομμύριο ζωές, που χάνονται εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το 2020 αποτελεί σημείο καμπής, καθώς προβλέπεται ότι για να επιτευχθούν οι στόχοι, πρέπει οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου να φθάσουν στις υψηλότερες τιμές τους κατά το τρέχον έτος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ένα φιλόδοξο αλλά εφικτό σχέδιο μετά την Συμφωνία των Παρισίων το 2015, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που εγκρίθηκε πρόσφατα.
Με την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) η Ε.Ε. φιλοδοξεί να γίνει κλιματικά ουδέτερη, δηλαδή να μηδενιστούν, ως το 2050, οι καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Σημαντική παράμετρος της Συμφωνίας αποτελεί η δέσμευση για διαφάνεια, δικαιοσύνη για όλους, ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, με προτεραιότητα τον άνθρωπο. Προϋπόθεση αποτελεί ο μετασχηματισμός της Ε.Ε. σε μια κυκλική οικονομία, με αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων.
Ασφαλώς η Ε.Ε. από μόνη της δεν μπορεί να πετύχει τους παγκόσμιους στόχους. Όμως, πέρα από το σημαντικό περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, μπορεί να δεσμεύσει στην στρατηγική της και άλλους σημαντικούς εταίρους. Μπορεί επίσης να παρέμβει, μέσω διεθνών συμφωνιών και θεσμών, στο συνεχιζόμενο έγκλημα στον μεγαλύτερο οικολογικά «ταμιευτήρα» του πλανήτη, τον Αμαζόνιο. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η φετινή Ημέρα Περιβάλλοντος είναι αφιερωμένη στην φύση και την βιοποικιλότητα. Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 40 τρις ευρώ, δηλαδή το μισό του παγκόσμιου ΑΕΠ, εξαρτάται από την φύση. Η καταστροφή των φυσικών αποθεμάτων όχι μόνο επηρεάζει την κλιματική αλλαγή, αλλά επιφέρει και άμεσες οικονομικές συνέπειες στις ΜμΕ επιχειρήσεις. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τελευταία 40 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός άγριων ειδών έχει μειωθεί κατά 60%, ενώ ένα εκατομμύριο είδη κινδυνεύουν με εξαφάνιση, η Ε.Ε. έχει καθορίσει στόχους, αρχής γενομένης το 2021 και έως το 2030, για την αυστηρή προστασία οικοτόπων και την αναβάθμιση οικοσυστημάτων στην ξηρά και την θάλασσα.
Παράλληλα με τα νομικά εργαλεία, η Ε.Ε. εκκινεί ένα σημαντικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα, όχι μόνο για την στήριξη των χωρών – μελών μετά την επιδημική κρίση του covid-19, αλλά και για την στήριξη της νέας στρατηγικής.
Το ερωτήματα που τίθενται είναι αν η Ελλάδα μπορεί να απαγκιστρωθεί από τις τελευταίες θέσεις των χωρών της Ε.Ε. στα αποτελέσματα εφαρμογής των πολιτικών του περιβάλλοντος. Αν μπορούν οι νέες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις να γίνουν το εφαλτήριο της ανάκαμψης και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής μας. Με ποιες προϋποθέσεις ο μετασχηματισμός αυτός θα ωφελήσει τον καθένα και την καθεμιά μας.
Ο τεχνικός κόσμος διαθέτει την τεχνογνωσία για να απαντήσει θετικά στις παραπάνω προκλήσεις.
Από όλες τις αναγκαίες συνθήκες ξεχωρίζουμε τον σχεδιασμό του νέου μοντέλου με τη συμμετοχή της κοινωνίας, τη συνεχή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων των ομάδων του πληθυσμού, την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτείας και πολιτών.
Μαζί με την υπερεκμετάλλευση των πόρων και τον υπερκαταναλωτισμό, την ανεξέλεγκτη «διαχείριση» στερεών και υγρών αποβλήτων, την αέρια ρύπανση από όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, την υποβάθμιση του θαλάσσιου οικοσυστήματος, την παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, την πρόσκαιρη μεγιστοποίηση των κερδών, πρέπει να βάλουμε φραγμό και στις πελατειακές σχέσεις.
Η ώρα για δράση έχει από καιρό σημάνει. H λύση είναι η αφύπνιση όλων μας, η προσωπική αλλαγή στάσης και η συλλογική δράση.