Με πολλές τροποποιήσεις και δεκάδες νέες διατάξεις, σε σύγκριση με το κείμενο που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) εισήχθει τη Δευτέρα προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή.
Χρήσεις Γης σε προστατευόμενες περιοχές
Προκειμένου να μην καθυστερεί η διαδικασία των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, αλλά και να υπάρχει μια σχετικά ομοιόμορφη αντιμετώπιση του ζητήματος σε ολόκληρη την επικράτεια, προβλέπονται από τον νόμο κάποιες χρήσεις γης (προβλεπόμενες ήδη από το Προεδρικό Διάταγμα 59/2018) και άλλες περιβαλλοντικές δραστηριότητες, με κλιμάκωση ανάλογα με τον βαθμό προστασίας. Στο νομοσχέδιο καθίσταται σαφές ότι οι μελετητές επιλέγουν μεταξύ των εν λόγω δραστηριοτήτων εκείνες που θεωρούν ότι αρμόζουν σε κάθε περιοχή. Από τις χρήσεις γης που είχαν αρχικά παρουσιαστεί αφαιρέθηκαν οι αναφορές σε υγροτόπους, δάση, μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους κλπ., οπότε απομένουν πλέον οι κανονικές χρήσεις γης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στη ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών παραμένουν οι εξορύξεις, ενώ ορισμένες άλλες χρήσεις όπως κοινωνική πρόνοια, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ. επιτρέπονται μόνο εντός σχεδίου ή εντός οικισμού. Επίσης, στη ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων αφαιρέθηκαν οι βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής όχλησης και πίστες αγώνων αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων, ενώ άλλες χρήσεις παρέμειναν αλλά εντός σχεδίου και εντός οικισμού. Στα καταφύγια άγριας ζωής όμως αφαιρέθηκαν οι οριζόντιες απαγορεύσεις όπως η θήρα, η αλιεία υπό όρους κλπ.
1) Απλοποιούνται οι διαδικασίες έκδοσης, τροποποίησης και ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων. Οι προθεσμίες για την έκδοση ΑΕΠΟ μειώνονται σε 120 ημέρες, τα στάδιά της περιορίζονται σε τρία, ενώ θεσμοθετείται και επίσημα η εισαγωγή των Ιδιωτών Αξιολογητών, ώστε να προχωρήσει γρήγορα η διαδικασία. Τίθενται «άπρακτες προθεσμίες» στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες (σε περίπτωση μη απάντησης η απάντηση θα θεωρείται θετική), ενώ σε περίπτωση μη απάντησης από την αρχαιολογική και τη δασική υπηρεσία το θέμα θα παραπέμπεται στο ΚΕΣΠΑ (Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης) για άμεση λύση. Τίθενται επίσης οι βάσεις για την ύπαρξη μίας ενιαίας άδειας, με ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών όρων(one-stop-shop). Μία ακόμη τομή σχετίζεται με την επέκταση της ισχύος της άδειας από τα 10 στα 15 έτη. Επιπλέον, εκσυγχρονίζεται και ενισχύεται το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) προκειμένου όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειδότησης να διεξάγονται ηλεκτρονικά.
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Απλοποιούνται οι διαδικασίες έκδοσης, τροποποίησης και ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων. Οι προθεσμίες για την έκδοση ΑΕΠΟ μειώνονται σε 120 ημέρες, τα στάδιά της περιορίζονται σε τρία, ενώ θεσμοθετείται και επίσημα η εισαγωγή των Ιδιωτών Αξιολογητών, ώστε να προχωρήσει γρήγορα η διαδικασία. Τίθενται «άπρακτες προθεσμίες» στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες (σε περίπτωση μη απάντησης η απάντηση θα θεωρείται θετική), ενώ σε περίπτωση μη απάντησης από την αρχαιολογική και τη δασική υπηρεσία το θέμα θα παραπέμπεται στο ΚΕΣΠΑ (Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης) για άμεση λύση. Τίθενται επίσης οι βάσεις για την ύπαρξη μίας ενιαίας άδειας, με ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών όρων(one-stop-shop). Μία ακόμη τομή σχετίζεται με την επέκταση της ισχύος της άδειας από τα 10 στα 15 έτη. Επιπλέον, εκσυγχρονίζεται και ενισχύεται το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) προκειμένου όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειδότησης να διεξάγονται ηλεκτρονικά.
Όσον αφορά στην αδειοδότηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μειώνονται άμεσα οι χρόνοι και αντικαθίσταται η Άδεια Παραγωγής με τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας, χωρίς να απαιτείται έκδοση απόφασης της Ολομέλειας της ΡΑΕ. Η νέα αυτή διαδικασία θα υποστηρίζεται από το Ηλεκτρονικό Μητρώο ΑΠΕ.
Διόρθωση προδήλων σφαλμάτων των δασικών χαρτών
Προκειμένου να περιοριστεί ο τεράστιος όγκος υποθέσεων και οι καθυστερήσεις που προκαλούνται στη διεκπεραίωσή τους από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) για τη διόρθωση προδήλων σφαλμάτων στους δασικούς χάρτες, το ΥΠΕΝ προχώρησε στην εξής αλλαγή: Εκτάσεις που έχουν απολέσει το δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11.6.1975 λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με βάση σχετική διοικητική πράξη, κατά τη διαδικασία κατάρτισης δασικού χάρτη ή αναμόρφωσης κυρωμένου δασικού χάρτη, δεν κηρύσσονται αναδασωτέες εφόσον διατηρούν τη χρήση που τους αποδόθηκε. Διοικητικές πράξεις θεωρούνται:
α. πράξεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της αγροτικής νομοθεσίας, όπως: αποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων, διανομές και αναδασμοί, άδειες Υπουργού ή Νομάρχη για κάθε περίπτωση μεταβίβασης αγροτικών ακινήτων και
β. πράξεις που εκδόθηκαν με σκοπό τη βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη της χώρας, όπως απαλλοτριώσεις με σκοπό την εγκατάσταση βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας ή άδειες εγκατάστασης ή/ και λειτουργίας βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας.
Νομιμοποίηση σε αυθαίρετους δασικούς οικισμούς
Οι ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις (οικισμοί αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις) παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτες. Δηλαδή, υπό προϋποθέσεις, παρέχεται η δυνατότητα τακτοποίησης για χρονικό διάστημα 30 ετών κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων. Έγιναν ωστόσο οι εξής αλλαγές:
– Δεν μπορούν να εξαιρεθούν από την κατεδάφιση, κτίρια και άλλες κατασκευές εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαϊάς, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης.
– Δεν μπορούν να «τακτοποιηθούν» κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
Επίσης, αν σε περίπτωση ακύρωσης του δασικού χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωσή του, προκύψει ότι η υπαχθείσα κατοικία βρίσκεται επί ακινήτου που δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και πρόστιμα που έχει τυχόν καταβάλει. Ακόμη, εάν η υπαγωγή αφορά σε ακίνητο, το οποίο είχε ήδη τακτοποιηθεί με κάποιον από τους τελευταίους νόμους αυθαιρέτων, τυχόν πρόστιμα που είχαν καταβληθεί συμψηφίζονται με το ειδικό πρόστιμο για τις οικιστικές πυκνώσεις.
Παράταση για τα αυθαίρετα – Ευνοϊκή ρύθμιση λόγω πανδημίας
Παράταση τεσσάρων μηνών -και συγκεκριμένα έως τις 31 Οκτωβρίου- θα έχουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων για να κάνουν υπαγωγή του ακινήτου τους στην ισχύουσα ρύθμιση, σύμφωνα τα όσα είπαν υψηλόβαθμες πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος στον Ελεύθερο Τύπο.
Όπως εξήγησαν, λόγω του ότι η χώρα αντιμετωπίζει πρωτόγνωρες καταστάσεις εξαιτίας της πανδημίας, αλλά και με δεδομένο ότι οι περισσότερες διαδικασίες δεν τρέχουν υπό φυσιολογικούς ρυθμούς, εκτιμήθηκε πως μια τελευταία πίστωση χρόνου (η προθεσμία έληγε στις 30 Ιουνίου) είναι απαραίτητη προκειμένου οι πολίτες να κάνουν χρήση των ευνοϊκών διατάξεων. Κατά τις ίδιες πηγές, η μειωμένη συμμετοχή του κοινού αποτυπώνεται και στην πλατφόρμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, αφού τις τελευταίες ημέρες οι δηλώσεις έχουν πέσει ραγδαία.
Έτσι, τόσο οι ιδιοκτήτες μεγάλων αυθαιρέτων όσο και οι υπόλοιποι έχουν περί τους 6 μήνες από σήμερα για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία και να διασφαλίσουν την κυριότητα του ακινήτου τους.
Ειδικότερα, η 4μηνη παράταση (η κλεψύδρα μετρά από 30 Ιουνίου) αφορά όσους έχουν αυθαίρετα κατηγορίας 1 – 4 και μπορούν να τακτοποιηθούν με τις υπάρχουσες ευνοϊκές διατάξεις του 4495/17, ενώ δίνεται και μια τελευταία ευκαιρία για εκείνους που ανήκουν στην 5η κατηγορία ώστε να μπουν στη ρύθμιση έως τις 31/10/2020.
Συγκεκριμένα, οι πολύ σοβαρές αυθαιρεσίες αφορούν σε υπέρβαση τουλάχιστον κατά 40% στην κάλυψη και στη δόμηση ή καθ’ ύψος πάνω από 20%. Γι’ αυτούς μάλιστα η ημερομηνία είναι καταληκτική ενώ αμέσως μετά θα αναλάβουν οι ελεγκτές δόμησης και οι… μπουλντόζες, όπως έχει επικοινωνήσει πολλάκις το ΥΠΕΝ.
Για τις τέσσερις πρώτες κατηγορίες αυθαιρέτων που δεν θα κάνουν υπαγωγή του ακινήτου τους τόσο στον ισχύοντα νόμο όσο και στη ρύθμιση που έφερε το υπουργείο Περιβάλλοντος, θα έρθουν αντιμέτωποι με έως και 40% προσαύξηση του προστίμου όταν θα πέσει η αυλαία υπαγωγής των αυθαιρέτων, η οποία θα γίνει μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, το 2025.
Συγκεκριμένα, οι πολίτες θα έχουν αύξηση του προστίμου κατά 20% την πρώτη χρονιά και για κάθε επόμενη θα επιβαρύνονται με επιπλέον 5%. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως μια ιδιοκτησία εκτός σχεδίου 100 τ.μ., η οποία κατασκευάστηκε για παράδειγμα μεταξύ 2004-2011, είναι κύρια κατοικία, δεν έχει οικοδομική άδεια και με τιμή ζώνης 1.500, μέχρι τις 31 Οκτωβρίου ο… πέλεκυς που θα κληθεί ο ιδιοκτήτης της να καταβάλει διαμορφώνεται στα 17.550 ευρώ. Ωστόσο, αν το αναβάλει, θα κληθεί να βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη, καταβάλλοντας έως και 28.275 ευρώ.
Όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές στον «Ε.Τ.» από τον Νοέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 2025 θα είναι σε λειτουργία η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, μέσω της οποίας οι αυθαιρετούχοι θα μπορούν έναντι κλιμακωτών προστίμων να εισέρχονται σε ρύθμιση. Ετσι, ανάλογα με το πότε θα εισέρχονται, θα κυμαίνονται και τα ποσά που θα καταβάλλουν.
Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, η τακτοποίηση θεωρείται ολοκληρωμένη μόνον όταν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου έχει ολοκληρώσει την Ηλεκτρονική Ταυτότητα της ιδιοκτησίας του, δηλαδή η μη έκδοσή της θα ισοδυναμεί με μη τακτοποίηση της αυθαιρεσίας. Επομένως, για τη μεταβίβαση του ακινήτου του, προϋπόθεση είναι η τακτοποίηση και η έκδοση Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου.
Τι θα κερδίσουν όσοι μπουν σε ρύθμιση μέχρι τέλος Οκτωβρίου
– 100 δόσεις για την εξόφληση των προστίμων.
– Μείωση 20% σε όσους πληρώσουν εφάπαξ το πρόστιμο.
– Μείωση 10% σε όσους καταβάλουν το 30% του προστίμου.
– Δόσεις με 50 ευρώ το μήνα.
– Παράταση επιπλέον δύο ετών στην τακτοποίηση αυθαιρέτων σε όσους αδυνατούν οικονομικά να πληρώσουν τα πρόστιμα.
– Μειωμένα παράβολα.
– Δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτου σε εξ αδιαιρέτου οικόπεδο χωρίς τη συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών.
– Νομιμοποίηση στα αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν μεταξύ 1955 και 1975 με την καταβολή παραβόλου 250 ευρώ χωρίς την πληρωμή προστίμου.
– Πληρωμή του 15% του προστίμου για τα αυθαίρετα που έχουν κτιστεί από το 1975 έως το 1982.
– Πληρωμή του 60% του προστίμου για τα αυθαίρετα που έχουν κτιστεί από την 1/1/1983 έως την 1/1/1993.
– Πληρωμή του 80% του προστίμου για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από την 1/1/1993 έως την 31/12/2003.
– Επιπλέον μείωση σε όσους έχουν μία και μοναδική κατοικία.
Αναλυτικότερα:
Παράβολα προστίμων
α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.
β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.
γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.
δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.
ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.
Μειώσεις προστίμων
1. Για ΑμεΑ που καταβάλλουν το 15%-20% του προστίμου ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας (για 80% και 67%) και το εισόδημα (με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ για την πρώτη περίπτωση και 18.000 ή 24.000 ευρώ αντίστοιχα για τη δεύτερη περίπτωση).
2. Για παλιννοστούντες ομογενείς και πολύτεκνους που καταβάλλουν το 20% του προστίμου οι πρώτοι και το 20%-50% οι δεύτεροι, ανάλογα με τις περιπτώσεις, π.χ.:
– Τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ, καταβάλλουν ποσοστό 30% του προστίμου. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
– Πολύτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 80.000 ευρώ, καταβάλλουν ποσοστό 20% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Πολύτεκνοι με δευτερεύουσα κατοικία (επιφάνεια μικρότερη των 80 τ.μ.) καταβάλλουν 50% του προστίμου.
Εάν για την υπαγωγή αυθαιρέτων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης με την εκπόνηση στατικής μελέτης, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά:
α) 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3,
β) 50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2,
γ) 30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1.
– Μείωση 30% με 50% (ανάλογα με τα τετραγωνικά) θα ισχύσει για κτίσματα που ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση.
Επίσης, μειώνονται τα πρόστιμα για:
– τα κτίσματα που δεν έχουν οικοδομική άδεια, αλλά έχουν υπερβάσεις δόμησης μικρότερες από 100 έως 500 τ.μ.
– αυθαίρετα σε περιοχές εκτός σχεδίου και στις οποίες εκκρεμεί η έγκριση πολεοδομικής μελέτης
– αυθαίρετα υπόγεια – εσωτερικούς εξώστες (πατάρια) – σοφίτες
– στάσιμους οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων που δεν είναι παραλιακοί και κοντά σε χιονοδρομικά κέντρα και που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1993
– Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα να μειωθεί κατά 20% η οφειλόμενη εισφορά ενός ιδιοκτήτη ακινήτου – για ακίνητα που μπαίνουν στο σχέδιο πόλης.Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020 και ώρα 09.00 π.μ