του Τάκη Δούμα*
Με εκπρόθεσμη τροπολογία που κατατέθηκε στο σχέδιο νόμου του ΥΠΟΙΚ «ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ», νομοθετήθηκε η κατάργηση του Β’ Κεφ. του Ν.4269/2014 «ΧΩΠΟΜΕ – Βιώσιμη Ανάπτυξη». Το Β’ Κεφ. του Ν.4269/2014 περιλάμβανε την νομοθεσία των χρήσεων γης, αντικαθιστώντας το προγενέστερο θεσμικό καθεστώς, όπως αυτό οριζόταν με το Π.Δ. της 23-02-1987 (ΦΕΚ 166 Δ’).
Στην αιτιολογική έκθεση που κατατέθηκε, αναφέρεται η εξαρχής δριμεία κριτική που δέχθηκε ως πλαίσιο σχεδιασμού χρήσεων γης και η αναποτελεσματικότητά του ως προς την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και την διασφάλιση ισονομίας και ασφάλειας δικαίου για τις ιδιωτικές επενδύσεις. Τους ίδιους ακριβώς λόγους που αναφέρονταν στην αιτιολογική έκθεση του Ν.4269/2014, ως σκοπό και επιδίωξη με την εφαρμογή του, επικαλείται και η αιτιολογική έκθεση για την κατάργησή του.
Με την κατάργηση του Β’ Κεφ. του Ν.4269/2014 και ειδικότερα των άρθρων 14 έως και 33, επανέρχεται η εφαρμογή του από 23-02/06-03-1987 Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ 166 Δ’) έως την σύνταξη και έγκριση βελτιωτικού νομοθετικού πλαισίου για τις χρήσεις γης.
Η παραπάνω πρακτική είναι πρωτόγνωρη τόσο για το θεσμικό πλαίσιο του πολεοδομικού σχεδιασμού όσο και για τη λειτουργία της σύγχρονης διοίκησης και διακυβέρνησης, Είναι αδιανόητο, όσο και αν επικαλείται κανείς αναποτελεσματικότητα ή διαφάνεια πολιτικής με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, να το καταργεί δίχως να προτείνει ταυτόχρονα το νέο, που θα είναι αποτελεσματικό και σύμφωνο με την πολιτική του.
Είναι αδιανόητο να επαναφέρει στη θέση του, έστω και προσωρινά, ένα θεσμικό πλαίσιο κατά ομολογία όλων παρωχημένο, μη έχοντας ετοιμάσει το νέο αποτελεσματικό και σύγχρονο, τη στιγμή μάλιστα που δεν πιέζεται για αυτό. Η επίκληση περί δριμείας κριτικής, για τους έχοντες γνώση και συμμετοχή στη διαβούλευση των χρήσεων γης (20 Δεκεμβρίου 2011 έως 29 Φεβρουαρίου 2012), δεν αποδεικνύεται από τις καταγραφές της. Τόσο το ΤΕΕ Κ.Μ., η WWF και ο υπογράφων το άρθρο (ως μέλος του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) με παρεμβάσεις σε αυτήν, τόνιζαν το κατ’ αρχήν θετικό και αναγκαίο του θέματος, διατυπώνοντας παράλληλα επιμέρους αντιπροτάσεις, συμπληρώσεις, βελτιώσεις κλπ.
Με την κατάργηση και την προσωρινή επανεφαρμογή του ΠΔ 166 Δ’, διατηρείται η συνέχεια ενός μεταβατικού καθεστώτος από το 2014 έως τη θέσπιση (πότε;) του νέου. Η καθημερινότητα του πολεοδομικού σχεδιασμού είναι επιβαρυμένη και παραπέμπει όχι σε αντιθέσεις πολιτικής αλλά σε αντιλήψεις που επιβραβεύουν την αδράνεια και την απραξία. Η εγκύκλιος της αρμόδιας Διεύθυνσης του ΥΠΕΝ για την εφαρμογή των μεταβατικών διατάξεων του Ν.4269/2014 και οι προκύπτουσες από αυτή διαδικασίες, είναι νωπές κι ουσιαστικά μετέωρες. Το ότι είναι μετέωρες δεν προκύπτει από αντιπολιτευτική πρόθεση αλλά από τη διατύπωση της τροπολογίας που θεωρεί ως εκκρεμείς διαδικασίες αυτές για τις οποίες έχει υποβληθεί πλήρης φάκελος στην αρμόδια υπηρεσία. Η αρμόδια υπηρεσία, με τα πολλαπλά επίπεδα ελέγχου και εγκρίσεων πολεοδομικού σχεδιασμού, μπορεί να θεωρηθεί είτε η τοπική επιβλέπουσα Υπηρεσία είτε η εισηγούμενη την έγκριση του σχεδιασμού Υπηρεσία του ΥΠΕΝ. Η ασάφεια αυτή και μόνο, δημιουργεί εφιαλτικούς συνειρμούς είτε στους ενδιαφερόμενους πολίτες είτε στους εμπλεκόμενους μελετητές και υπηρεσίες.
Είναι απαραίτητο λοιπόν να επανέλθει το ΥΠΕΝ άμεσα στο καθεστώς του Ν.4269/2014 και να ολοκληρώσει τη διαδικασία για τη θέσπιση νέου νομοθετικού πλαισίου, εάν είναι πραγματικά έτοιμο και προτιθέμενο να το πράξει.
*Ο Τάκης Δούμας είναι αρχιτέκτονας μηχανικός-πολεοδόμος και πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Αρχιτεκτονικών Θεμάτων του ΤΕΕ/ΤΚΜ