Η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ/Τμ. Κεντρικής Μακεδονίας (Κ.Μ.) στην 9η Τακτική Συνεδρίασή της (8/6/2021), αποφάσισε (Α6/11/21) τη συγκρότηση Ομάδας Εργασίας (ΟΕ) για την «Περιβαλλοντική αποκατάσταση της λίμνης Κορώνειας».
Η ΟΕ επιλέχθηκε μετά από σχετική προκήρυξη (Α7/5/21) και αξιολόγηση των ενδιαφερομένων, σε συνεργασία με τη ΜΕ Περιβάλλοντος. Τα μέλη της ΟΕ έδρασαν συμπληρωματικά με τις διαφορετικές ειδικότητές τους και μπόρεσαν να καλύψουν αποτελεσματικά το σύνθετο θέμα της Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης της Λίμνης Κορώνεια (ΛΚ).
Προκειμένου να συλλεχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες και να περιγραφεί πληρέστερα η παρούσα κατάσταση σχετικά με τα πρόστιμα και την κατάσταση της ΛΚ, ζητήθηκαν στοιχεία με τη συνεργασία και της Γραμματείας του ΤΕΕ/Τμ. Κ.Μ. από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς: ΥΠΕΝ (Γρ. Γεν. Γραμματέα Υδάτων, ΕΓΥ), Δ/νση Υδάτων – Κ.Μ./ΑΔΜΘ, Π.Κ.Μ., Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ), πρ. ΦΔΚΒ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΕΚΒΥ.
Το αντικείμενο της ΟΕ εργασίας ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2022 και παρουσιάστηκε στη ΜΕ Περιβάλλοντος στις 20/10/2022 στο αμφιθέατρο του ΤΕΕ/Τμ. ΚΜ. Η παρουσίαση της έκθεσης της ΟΕ ήταν επιτυχής και ακολούθησε εποικοδομητική συζήτηση με τα μέλη της ΜΕ Περιβάλλοντος. Οι προτάσεις της ΟΕ έγιναν αποδεκτές και η τελική έκθεση παραλήφθηκε από τη ΔΕ σε συνεδρίαση που έγινε στις 16/11/2022.
Η υπόθεση της Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης της ΛΚ συνεχίζει να απασχολεί την τοπική κοινωνία, όσο και την Ελληνική Πολιτεία για σχεδόν μία εικοσαετία.
Η αποτελεσματική επαναφορά των λειτουργιών της σε ικανοποιητικό βαθμό δεν έχει πραγματοποιηθεί κυρίως για τους παρακάτω λόγους:
1. Η θεσμοθέτηση της προστασίας των οικοσυστημάτων της περιοχής της ΛΚ, με την έκδοση του προβλεπόμενου από την κείμενη νομοθεσία ΠΔ, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
2. Η αρχικά εγκριθείσα ΕΠΜ (2002), αποτελεί το μοναδικό νομοθέτημα της Πολιτείας για την προστασία της ΛΚ. Οι ΚΥΑ που εκδόθηκαν (2004, 2008) είχαν περιορισμένη διάρκεια ισχύος και έπαυσαν να ισχύουν οριστικά με τη έκδοση της 2036/2015 Απόφαση του ΣτΕ.
3. Η εκπόνηση του ΜΡ από την Ελληνική Πολιτεία και η επικαιροποίησή του (2004) για τηναποκατάσταση του οικοσυστήματος της ΛΚ, αποτέλεσε ένα σημαντικό θετικό βήμα. Δεν έχει συσταθεί ο Φορέας Διοίκησης των Έργων αποκατάστασης.
4. Οι μετά το 2019 διοικητικές αλλαγές στο μοντέλο διοίκησης της περιοχής δεν απέδωσαν θετικά, καθώς προωθήθηκε ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διοικούμενο από το ΥΠΕΝ (Γραφείο Γενικού Γραμματέα). Η ίδρυση της ΔΔΟΠ το 2020, ήταν ένα θετικό βήμα , η σύνθεσή της όμως από Υπηρεσιακούς Παράγοντες δεν εξυπηρέτησε το σκοπό της και τελικά καταργήθηκε (Ν. 4691/2020).
5. Η ΟΕ, με τη συμβολή και της ΜΕ Περιβάλλοντος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες στην επικοινωνία με το Γεν. Γραμ. ΥΠΕΝ για τη συλλογή των επίκαιρων στοιχείων σχετικά με την πορεία των προστίμων και τη δικαστική διαμάχη με την ΕΕ για τη ΛΚ. Δυστυχώς, δεν κατέστη δυνατή η πρόσβαση στις πρόσφατες τελικές εκθέσεις.
6. Η ενεργός συμμετοχή της Τοπικής Κοινωνίας – Αυτοδιοίκησης στο μοντέλο Διοίκησης της περιοχής δεν πραγματοποιήθηκε μέχρι σήμερα σε ικανοποιητικό βαθμό.
Οι προτάσεις της ΟΕ ομαδοποιούνται σε 5 άξονες και αφορούν:
i. Το Θεσμικό Πλαίσιο Προστασίας
ii. Τη Διαχείριση Νερού– γεωργικών εκτάσεων / Χρήσεις Γης
iii. Τη Διαχείριση Αποβλήτων
iv. Τη Λειτουργία του λιμναίου οικοσυστήματος, βιοποικιλότητα και Κλιματική Αλλαγή
v. Διάφορα σημαντικά θέματα
Οι κυριότερες προτάσεις συνοψίζονται στα εξής:
▪ Θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα της Διοίκησης η ολοκλήρωση της θεσμοθέτησης της αποτελεσματικής προστασίας της περιοχής με την έκδοση ΠΔ σύμφωνα με την επικαιροποιημένη ΕΠΜ
▪ Να υλοποιηθεί η πληρέστερη στελέχωση της ΜΔΠΠΚΜ και να ενισχυθεί με ουσιαστικές αρμοδιότητες συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων φορέων και την προώθηση αποτελεσματικών πολιτικών και δράσεων
▪ Ενίσχυση της επόπτευσης / φύλαξης της ΛΚ με την ανάθεση προανακριτικών καθηκόντων στα αντίστοιχα στελέχη της ΜΔΠΠΚΜ
▪ Ορισμός φορέα συντήρησης των τεχνικών έργων με εξασφαλισμένο ετήσιο προϋπολογισμό
▪ Δημιουργία παρατηρητηρίου και βάσης δεδομένων με τα αποτελέσματα των μετρήσεων της παρακολούθησης των χαρακτηριστικών της ΛΚ
▪ Άμεση εφαρμογή όλων των προβλεπόμενων στο Σχέδιο Διαχείρισης (ΦΕΚ 3159Β/27- 11-2012) μέτρων για τη μείωση της κατανάλωσης του αρδευτικού νερού και τη διαχείριση των γεωργικών εκτάσεων με όρους και επιδοτήσεις ειδικά για την περιοχή.
Προώθηση των ξερικών καλλιεργειών σε ζώνες Natura.
▪ Συστηματικός έλεγχος της κατανάλωσης αρδευτικού νερού από τις αρμόδιες υπηρεσίες με ρήτρα ανάκλησης της σχετικής άδειας χρήσης νερού σε περίπτωση υπέρβασης.
▪ Ορθολογική και ολοκληρωμένη διαχείριση των υγρών αποβλήτων από τις δραστηριότητες της περιοχής στα πλαίσια της ΕΠΜ.
▪ Διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων σε μονάδες κομποστοποίησης ή/και παραγωγής βιοαερίου . Συστηματικός έλεγχος για την ορθολογική διαχείρισή τους.
▪ Ολοκλήρωση/κατασκευή των υποδομών συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων όλων των οικισμών της περιοχής της ΛΚ με προτεραιότητα στους παραλίμνιους οικισμούς.
▪ Βελτιστοποιήση (αξιολόγηση των κατάλληλων μεθόδων) του σχεδιασμού για την ολοκληρωμένη επεξεργασία των λυμάτων όλων των οικισμών της περιοχής.
▪ Προώθηση της συστηματικής επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων λυμάτων στη γεωργία για τη μείωση της κατανάλωσης του νερού άρδευσης.
▪ Επέκταση/εκσυγχρονισμός της ΕΕΛ Λαγκαδά προκειμένου να μπορεί να παραλαμβάνει και τα οικιακά βοθρολύματα της περιοχής
▪ Τακτική αξιολόγηση του προγράμματος αποκατάστασης με τη συστηματική παρακολούθηση ειδικών παραμέτρων/δεικτών (βιοτικών και αβιοτικών).
Την ΟΕ συγκρότησαν η κ. Κ. Δεμερτζή, ο κ. Δ. Εππας, ο κ. Δ. Μαλαματάρης, ο κ. Γ. Ρούμπας, ο κ. Η. Τεκίδης και η κ. Μ. Τσιαφούλη και συντόνισε η κ. Μαρία Κ. Σαμολαδά, Δρ. Χημικός Μηχανικός, ΕΔΙΠ Τμ. Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ.
Δείτε ολόκληρο το πόρισμα ΕΔΩ,