Το εκτεταμένο πεδίο υψηλών πιέσεων που καλύπτει τις ακτές της Αφρικής και τη Δυτική και Κεντρική Μεσόγειο και συνοδεύεται από πολύ θερμές αέριες μάζες επεκτείνεται σταδιακά ανατολικότερα και προκαλεί συνθήκες καύσωνα ήδη από την Τετάρτη (12/7) έως και τις αρχές της επόμενης εβδομάδας, σύμφωνα με έκτακτο δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων που εξέδωσε η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ).
Ο καύσωνας αυτός λαμβάνει την ονομασία ‘CLEON’ και εντάσσεται στα Επικίνδυνα Καιρικά Φαινόμενα με διάρκεια τουλάχιστον έξι ημερών με θερμότερες την Παρασκευή (14/7) και το Σάββατο (15/7). Μέτρα για την προστασία των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση, υπό συνθήκες καύσωνα, ανακοίνωσε το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ σε εγρήγορση βρίσκεται και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το οποίο πραγματοποίησε έκτακτη σύσκεψη προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια του ηλεκτρικού συστήματος και να προσδιοριστούν μέτρα αντιμετώπισης έκτακτων και μη αναμενόμενων γεγονότων. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενόψει του επερχόμενου καύσωνα, εκδόθηκαν συστάσεις για την προστασία των εργαζομένων. Στο πλαίσιο της τήρησης των κανόνων για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης απευθύνει αυστηρή σύσταση στους εργοδότες να προβούν τόσο στη λήψη των απαραίτητων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, όσο και σε μείωση απασχόλησης ή/και παύση εργασιών κατά τις ώρες θερμοκρασιακής αιχμής (12:00-17:00), όπου αυτό κριθεί κατά περίπτωση απαραίτητο για την αποφυγή των φαινομένων θερμικής καταπόνησης, υπό συνθήκες καύσωνα.
Ειδικότερα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την από 26 Μαΐου 2023 (αριθ. πρωτ. 52903) σχετική εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Εργασιακών Σχέσεων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, προβλέπονται:
- Οργανωτικά μέτρα για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης
– Οργάνωση του χρόνου εργασίας με προγραμματισμό διαλειμμάτων κατάλληλης διάρκειας για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων. – Προγραμματισμός των εργασιών που συνεπάγονται υψηλή θερμική καταπόνηση των εργαζομένων, κατά το δυνατόν, σε ώρες εκτός θερμοκρασιακών αιχμών. – Μείωση της απασχόλησης ή παύση εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους, όπως είναι τα μηχανοστάσια, χυτήρια, υαλουργεία, κεραμοποιεία, ναυπηγικές εργασίες κ.λπ., μεταξύ των ωρών 12:00-17:00. – Διαμόρφωση κυλικείων ή άλλων κατάλληλων χώρων για τον χρόνο διαλείμματος. Οι χώροι αυτοί, ανάλογα με τις αντικειμενικές ανάγκες και δυνατότητες, να εξοπλίζονται με σύστημα κλιματισμού. Οι χώροι αυτοί θα επιλεγούν, μετά από συνεργασία του εργοδότη και του τεχνικού ασφαλείας, ιατρού εργασίας και μελών ΕΥΑΕ και, όπου δεν υπάρχουν, των εκπροσώπων των εργαζομένων. – Παροχή πόσιμου δροσερού νερού σε θερμοκρασία 10-15 ° C.
- Ειδικές προβλέψεις για υπαίθριες εργασίες
Τα μέτρα που μπορεί να ληφθούν, για να αντιμετωπιστεί τυχόν θερμική καταπόνηση των εργαζομένων, περιλαμβάνουν: – Χορήγηση και χρήση κατάλληλου καλύμματος κεφαλής, όπου δεν προβλέπεται χρήση κράνους προστασίας, καθώς και προστατευτικών μέσων δέρματος. – Διαμόρφωση/επιλογή σκιερού μέρους για διαλείμματα. – Διαμόρφωση/επιλογή σκιερού μέρους ή κατασκευή κατάλληλων στεγάστρων για την εκτέλεση των εργασιών, όπου αυτό είναι δυνατόν. – Προγραμματισμός των εργασιών, έτσι ώστε οι πλέον επιβαρυμένες (π.χ. εργασίες ασφαλτόστρωσης) να γίνονται τις ώρες που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες. – Μείωση της απασχόλησης ή/και παύση εργασιών κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ των ωρών 12:00-17:00. – Χορήγηση πόσιμου δροσερού νερού (10-15 ° C). – Για εργαζόμενους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και ειδικά στις περιπτώσεις έκθεσής τους σε επιβαρυντικές συνθήκες, συστήνεται, όπου αυτό είναι εφικτό από τη φύση της εργασίας, η δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασίας, μέσω τηλεργασίας.
Η Επιθεώρηση Εργασίας εντατικοποιεί τους στοχευμένους ελέγχους σε εργασιακούς χώρους, σύμφωνα και με την επισυναπτόμενη υπ’ αριθμ. 267075 /30.05.2023 εγκύκλιο, με έμφαση σε υπαίθριες εργασίες (π.χ. οικοδομές, οδικά και άλλα τεχνικά έργα), εργασίες σε στεγασμένους χώρους, όπου, λόγω της φύσης των παραγωγικών διαδικασιών, μπορεί να υπάρχει επιπλέον θερμική καταπόνηση από υψηλές τιμές θερμοκρασίας-υγρασίας και ακτινοβολούμενη θερμότητα (π.χ. σε χυτήρια, μεταλλουργίες, βιομηχανίες πλαστικών κ.α.), καθώς και σε χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. μεταφορά βαρέων αντικειμένων και οικοδομικών υλικών).
Τέλος, συστήνεται η συχνή παραπομπή των εργοδοτών στην ιστοσελίδα της ΕΜΥ (ΕΔΩ), όπου υπάρχει 48ωρη πρόβλεψη του σχετικού βιοκλιματικού δείκτη πρόβλεψης (WBGT) της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων, η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν κατά τον προγραμματισμό των εργασιών ή/και των τεχνικών και οργανωτικών μέτρων για την αποτροπή της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων. Εκτίμηση του δείκτη WBGT (ΘΥΒΜΑΣ) για εξωτερικούς χώρους σε πραγματικό χρόνο και προβλέψεις για τις επόμενες 48 ώρες παρέχεται επίσης από την εφαρμογή «ΘΥΒΜΑΣ-Δείκτης Θερμικής Καταπόνησης» για έξυπνα κινητά, λαμβάνοντας μετεωρολογικά δεδομένα από τον πλησιέστερο στον χρήστη μετεωρολογικό σταθμό (ΕΔΩ). Σε περίπτωση καταγγελιών, το κοινό μπορεί να απευθύνεται στο τηλέφωνο καταγγελιών 1555 ή στις κατά τόπους αρμόδιες Επιθεωρήσεις Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία. Οι αναλυτικές οδηγίες εκδόθηκαν κατόπιν της ευρείας σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μεταξύ του υπουργού κ. Άδωνι Γεωργιάδη, του αρμόδιου υφυπουργού, κ. Βασίλη Σπανάκη, της Εθνική Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, υπηρεσιακών παραγόντων και της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας. Ο κ. Γεωργιάδης είχε επισημάνει ότι οι οδηγίες θα είναι πάρα πολύ αναλυτικές ώστε όλες οι επιχειρήσεις θα ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν αναλόγως του θερμικού φορτίου που θα έχει η κάθε περιοχή. «Είμαστε από πάνω, θέλουμε οι εργαζόμενοι μας να είναι ασφαλείς, αλλά και οι επιχειρήσεις να μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς προβλήματα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας. Σημειώνεται ότι στη σύσκεψη συμμετείχαν ο Γενικός Διευθυντής του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Κωνσταντίνος Αγραπιδάς, ο Γενικός Διευθυντής Επιθεώρησης Εργασίας, κ. Χαράλαμπος Βούρτσης, η πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.), κ. Ρένα Μπαρδάνη, εκπρόσωποι της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) και αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες.
ΥΠΕΝ: Χωρίς προβλήματα η κάλυψη του φορτίου ρεύματος
Η επάρκεια του ηλεκτρικού συστήματος ενόψει του παρατεταμένου κύματος καύσωνα που αναμένεται τις επόμενες ημέρες, συζητήθηκε σε έκτακτη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπό τον υπουργό, κ. Θόδωρο Σκυλακάκη και την υφυπουργό, κ. Αλεξάνδρα Σδούκου, με τη συμμετοχή της ΡΑΑΕΥ, του ΑΔΜΗΕ, του ΔΕΔΔΗΕ και της ΔΕΗ. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι δεν αναμένονται προβλήματα στην κάλυψη του φορτίου. Στην σύσκεψη συζητήθηκαν οι πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια του ηλεκτρικού συστήματος και να προσδιοριστούν μέτρα αντιμετώπισης έκτακτων και μη αναμενόμενων γεγονότων.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, στη σύσκεψη αναφέρθηκαν τα εξής:
- Τα φορτία κατά τις ημέρες του καύσωνα εκτιμάται ότι θα καλυφθούν χωρίς πρόβλημα.
- Κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι νέοι φωτοβολταϊκοί σταθμοί και οι ΑΠΕ, που προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια, θα συνεισφέρουν στο σύστημα πάνω από 3 GW ηλεκτρικής ισχύος. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, δύο νέες θερμικές μονάδες που εισήλθαν πρόσφατα σε δοκιμαστική λειτουργία, θα βρίσκονται στη διάθεση του ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού (Πτολεμαΐδα 5, ‘Αγιος Νικόλαος).
- Η επάρκεια νερού στα υδροηλεκτρικά, κρίνεται επίσης ικανοποι- ητική.
- Δεδομένου ότι εκείνες τις ημέρες δεν προβλέπονται εισαγωγές, το εγχώριο παραγωγικό δυναμικό επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση. «Η λελογισμένη χρήση των ηλεκτρικών συσκευών κατά τις βραδινές ώρες αιχμής 20:00-22:00, θα συμβάλλει καθοριστικά στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην αποφυγή τυχόν προβλημάτων ηλεκτροδότησης, διασφαλίζοντας την υγεία, την ασφάλεια και την καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των πολιτών», τονίζει το ΥΠΕΝ. Συμπληρωματικά, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας απευθύνει σύσταση στους πολίτες, να μεταφέρουν στο μέτρο του δυνατού, την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ενεργοβόρες συσκευές, κατά τις ώρες 14:00-18:00, όπου κορυφώνεται η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς και η επιβάρυνση του ηλεκτρικού συστήματος, λόγω της ζήτησης είναι μικρότερη.
Πως θα εξελιχθεί ο καύσωνας
Σύμφωνα με την ΕΜΥ, αναλυτικά:
Την Πέμπτη (13/7) υψηλές θερμοκρασίες θα επικρατήσουν σε όλη σχεδόν τη χώρα. α. Στα βόρεια ηπειρωτικά η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 37 με 38 βαθμούς και στην κεντρική Μακεδονία και το εσωτερικό της Ηπείρου τους 39 με 40 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές της θα κυμανθούν περί τους 27 με 29 βαθμούς Κελσίου. β. Στα υπόλοιπα ηπειρωτικά η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 39 με 40 και στο εσωτερικό της Στερεάς και της Θεσσαλίας τους 41 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές της θα κυμανθούν περί τους 28 με 30 βαθμούς Κελσίου. γ. Στη νησιωτική χώρα η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 33 με 35 και στα νησιά του Ιονίου, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα και τη νότια Κρήτη τους 36 με 37 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές της θα κυμανθούν περί τους 25 με 27 βαθμούς Κελσίου.
Την Παρασκευή (14/7) οι υψηλές θερμοκρασίες θα κορυφωθούν. α. Στα βόρεια ηπειρωτικά η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 38 με 39 βαθμούς και στην κεντρική Μακεδονία και το εσωτερικό της Ηπείρου τους 40 με 41 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές της θα κυμανθούν περί τους 28 με 30 βαθμούς Κελσίου. β. Στα υπόλοιπα ηπειρωτικά η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 40 με 41, στο εσωτερικό της Στερεάς τους 41 με 42 και στο εσωτερικό της Θεσσαλίας τους 43 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές της θα κυμανθούν περί τους 28 με 31 βαθμούς Κελσίου. γ. Στη νησιωτική χώρα η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 35 με 36 και στα νησιά του Ιονίου, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα και τη νότια Κρήτη τους 37 με 40 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές της θα κυμανθούν περί τους 27 με 29 βαθμούς Κελσίου.
Το Σάββατο (15/7) οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες θα διατηρηθούν. α. Στα βόρεια ηπειρωτικά η μέγιστη τιμή της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 38 με 39 βαθμούς και στην κεντρική Μακεδονία και το εσωτερικό της Ηπείρου τους 40 με 41 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές θα κυμανθούν περί τους 30 βαθμούς Κελσίου. β. Στα υπόλοιπα ηπειρωτικά τους 40 με 41, στο εσωτερικό της Στερεάς και της Πελοποννήσου τους 41 με 42 και στο εσωτερικό της Θεσσαλίας τους 43 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές θα κυμανθούν περί τους 29 με 31 βαθμούς Κελσίου. γ. Στη νησιωτική χώρα τους 36 με 37 και στα νησιά του Ιονίου, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα και τη νότια Κρήτη τους 38 με 39 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ελάχιστες τιμές θα κυμανθούν περί τους 28 με 30 βαθμούς Κελσίου.
Την Κυριακή (16/7) σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά στοιχεία, αν και προβλέπεται μικρή πτώση της θερμοκρασίας οι συνθήκες καύσωνα θα διατηρηθούν έως τις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας.
Αναπροσαρμογή των προστίμων για εργασίες καύσης
Την αναπροσαρμογή του ύψους των προστίμων που επιβάλλονται σε όσους πολίτες εκτελούν εργασίες καύσης κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, και ειδικά σε όσους το κάνουν κατ’ επανάληψη, προανήγγειλε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας κ. Βασίλης Κικίλιας σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ΣΚΑΪ.
Όπως τόνισε ο υπουργός, το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας αποτελεί την αιχμή του δόρατος και τον βραχίονα της παρέμβασης του κράτους, προκειμένου να προστατεύσει πρώτα απ’ όλα ανθρώπινες ζωές αλλά και τις περιουσίες των πολιτών και τα δάση. «Θα κάνουμε τη μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια, θεωρώ ότι είναι εθνικό και πατριωτικό καθήκον όλων μας. Θέλω, όμως, να πω ότι από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα έχουμε 90 συλλήψεις για υπαίτιους πρόκλησης αγροτοδασικών πυρκαγιών στη χώρα. Δυστυχώς, οι 86 από αμέλεια και οι 4 από πρόθεση. Όμως, να εξηγήσω τι σημαίνει «από αμέλεια»: Αν πάει ο άλλος να καπνίσει το μελίσσι του, ενώ ξέρει ότι δεν πρέπει, μία, δύο, τρεις, τέσσερις-πέντε χρονιές, αυτό πλέον δεν πρόκειται κατά την άποψή μου για αμέλεια. Κι επειδή η προστασία της ανθρώπινης ζωής και των δασών είναι πάρα πολύ σημαντικά, αλλά κι επειδή η κατάσβεση μίας μέσης πυρκαγιάς στην οποία χρησιμοποιούνται και εναέρια μέσα κοστίζει 300.000 με 400.000 ευρώ- κυρίως όμως είναι η προστασία των συμπολιτών μας και του περιβάλλοντος- τα διοικητικά πρόστιμα τα οποία βλέπω και τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις ανέρχονται σε 200, 300, 500 ευρώ ή 1.000 ευρώ, δεν μπορούν πλέον να υφίστανται» ανέφερε ο υπουργός, σημειώνοντας ότι «ο τρόπος μας πάντα είναι διδακτικός και αγκαλιάζει τους πολίτες», ωστόσο το σύνολο της κοινωνίας πρέπει να προστατευτεί έναντι αυτών που είναι κατά συρροή ασυνείδητοι. Αναφορικά με τον επερχόμενο καύσωνα, ο κ. Κικίλιας είπε ότι οι επόμενες ημέρες θα είναι δύσκολες, με το πρώτο κύμα να έρχεται στα μέσα της εβδομάδας.
Τέλος, σχετικά με την επάρκεια των εναέριων μέσων πυρόσβεσης σε εποχές όπου η κλιματική αλλαγή έχει μετατραπεί πλέον σε κλιματική κρίση ο κ. Κικίλιας τόνισε: «Έχουμε 89 εναέρια μέσα. Πιο πολλά από ό,τι στην αρχή της τετραετίας και σε όλα τα χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, θα ήθελα να εξηγήσω ότι δεν βρισκόμαστε στο επίπεδο της κλιματικής αλλαγής αλλά της κλιματικής κρίσης όταν για παράδειγμα στον Καναδά μαίνονται 700 πυρκαγιές αυτή τη στιγμή. Οι 380 είναι εκτός ελέγχου, και στα δύο άκρα της χώρας. Έχουν ήδη εγκαταλείψει τις εστίες τους 155.000 άνθρωποι και δυστυχώς έχουν απανθρακωθεί 900 εκατομμύρια στρέμματα. ‘Αρα, προφανώς είμαστε hotpspot στη Μεσόγειο», τόνισε ο υπουργός, υπογραμμίζοντας ότι το πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ», το οποίο προβλέπει τη διάθεση 1,9 δισ. ευρώ για την ανανέωση των εναέριων και επίγειων μέσων, θα τρέξει χωρίς καθυστερήσεις προκειμένου να ολοκληρώνονται άμεσα οι διαγωνισμοί.