Αναλυτικό σχέδιο για την περίπτωση ατυχημάτων κατά τη μεταφορά ή τη διανομή φυσικού αερίου μέσω αγωγών, καθώς και για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών τους εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Πρόκειται για την «1η Έκδοση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Ατυχημάτων κατά τη Μεταφορά και τη Διανομή Φυσικού Αερίου μέσω αγωγών» που συντάχθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» και ως ημερομηνία έναρξης ισχύος του ορίζεται η 21η Δεκεμβρίου 2022.
Απευθύνεται σε όλους τους εμπλεκόμενους κρατικούς, αυτοδιοικητικούς και ιδιωτικούς φορείς των οποίων ο ρόλος καθορίζεται αναλυτικά, ενώ εντέλλονται να προχωρήσουν στις απαραίτητες εξειδικεύσεις και προετοιμασίες ανάλογα με τις αρμοδιότητές τους. Κεντρικό ρόλο σε κάθε περίπτωση διαδραματίζει το Πυροσβεστικό Σώμα.
Βασικός σκοπός είναι η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων φορέων σε όλα τα επίπεδα Διοίκησης (κεντρικό, περιφερειακό, τοπικό):
1. για την υποστήριξη του Πυροσβεστικού Σώματος στον συντονισμό του έργου της καταστολής των ατυχημάτων κατά τη μεταφορά ή τη διανομή φυσικού αερίου μέσω αγωγών και
2. για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών λόγω εκδήλωσης ατυχημάτων οι οποίες αποτελούν δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας.
Στο πλαίσιο των μελετών ασφαλείας για τα έργα φυσικού αερίου αναλύονται διάφορες πιθανές απειλές στους αγωγούς που έχουν ως αποτέλεσμα ρωγμές, οπές, καθώς και την περισσότερο σπάνια περίπτωση της πλήρους διάρρηξης των αγωγών.
Τα πιθανά σενάρια
Τα πιθανά σενάρια ατυχημάτων σε αγωγό μεταφοράς ή διανομής φυσικού αερίου προβλέπονται από τις αντίστοιχες μελέτες ασφαλείας και έχουν να κάνουν με:
• Διαρροή στον αγωγό (ένεκα ρωγμής, οπής ή πλήρους διάρρηξης)
• Εκτόνωση έκτακτης ανάγκης τμήματος του αγωγού από το βανοστάσιο
• Ανάφλεξη εκτονούμενου αερίου.
Αντίστοιχες μελέτες ασφαλείας έχουν υποβληθεί και για τους σταθμούς συμπίεσης. Σύμφωνα με αυτές, οι κίνδυνοι που ενδέχεται να επηρεάσουν τις περιοχές εντός των ορίων ενός σταθμού συμπίεσης σχετίζονται κυρίως με την απελευθέρωση εύφλεκτου μείγματος και εξαρτώνται από τις ιδιότητες του απελευθερούμενου μείγματος, το μέγεθος και τη διάρκεια της διαρροής, την ύπαρξη πηγών ανάφλεξης, την περιβαλλοντική κατάσταση και τις μετεωρολογικές συνθήκες.
Σε περίπτωση ατυχήματος σε συστήματα μεταφοράς ή σε δίκτυα διανομής φυσικού αερίου, η διαχείριση γίνεται πάντα από τους αρμόδιους φορείς με σκοπό την επαναφορά του συστήματος σε ασφαλή κατάσταση και την αποκατάσταση της αδιάλειπτης παροχής αερίου.
Ατυχήματα στο σύστημα μεταφοράς
Ένα ατύχημα στο Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου του ΔΕΣΦΑ μπορεί να συμβεί είτε στον κεντρικό αγωγό μεταφοράς και τους κλάδους του (συμπεριλαμβανομένων των βανοστασίων και των μετρητικών/ρυθμιστικών σταθμών) είτε στον σταθμό συμπίεσης στη Νέα Μεσημβρία.
Αντίστοιχα, ατύχημα στο ελληνικό τμήμα του αγωγού Trans Adriatic Pipeline μπορεί να συμβεί είτε στον κεντρικό αγωγό μεταφοράς και τους κλάδους του (συμπεριλαμβανομένων των βανοστασίων) είτε τον σταθμό συμπίεσης κοντά στους Κήπους Έβρου, ενώ ατύχημα στο ελληνικό τμήμα του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB) μπορεί να συμβεί στον κεντρικό αγωγό μεταφοράς και τους κλάδους του.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει πάντα να δίδεται στα σημεία διασύνδεσης των παραπάνω αγωγών.
Στο πλαίσιο του Σχεδίου υπάρχει και κατηγοριοποίηση περιστατικών.
– Περιστατικό Τύπου 1: Περιστατικό που δεν επηρεάζει τη λειτουργία του συστήματος του αγωγού ή άλλων στοιχείων του συστήματος (άμεσοι πελάτες, μεταφορείς, διανομείς, κ.λπ.) και που δεν συνεπάγεται κίνδυνο για τη δημόσια ακεραιότητα ή τα υλικά αγαθά και/ή τη λειτουργία του συστήματος μεταφοράς αερίου. Λόγω της φύσης τους, τα περιστατικά τύπου 1 δεν απαιτούν επιτόπου κινητοποίηση της Ομάδας Ανταπόκρισης του Εργολάβου Λειτουργίας και Συντήρησης.
-Περιστατικό Τύπου 2: Περιστατικό που απαιτεί πρόσθετη προσοχή/δράση, όπως η ειδοποίηση του Επικεφαλής Ομάδας Ανταπόκρισης (RTL TAP) και η ενδεχόμενη κινητοποίηση στο πεδίο της Ομάδας Ανταπόκρισης του Εργολάβου Λειτουργίας και Συντήρησης.
-Έκτακτη Ανάγκη: Συναγερμός για ξαφνική, απροσδόκητη ή επικείμενη κατάσταση που προκαλεί ή είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει τραυματισμό, απώλεια ζωής, φθορές σε περιουσιακά στοιχεία ή το περιβάλλον, ζημία στη φήμη ή παρέμβαση στην κανονική επιχειρησιακή λειτουργία.
Ατυχήματα στο δίκτυο διανομής
Σε ξεχωριστή ενότητα προβλέπονται διαδικασίες που αφορούν στην αντιμετώπιση εκτάκτων γεγονότων που τυχόν ανακύπτουν κατά τη λειτουργία και συντήρηση χαλύβδινων δικτύων διανομής Μέσης Πίεσης (πίεση σχεδιασμού 19 bar) και δικτύων διανομής πολυαιθυλενίου (ΡΕ) Χαμηλής Πίεσης (μέγιστη πίεση λειτουργίας 4 bar).
Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά ως έκτακτα γεγονότα θεωρούνται τα ακόλουθα:
Θραύση αγωγού και διαρροή φυσικού αερίου με ή χωρίς φωτιά.
Έκρηξη σε εγκατάσταση φυσικού αερίου με ή χωρίς θύματα.
Απειλή δολιοφθοράς.
Κάθε αντίστοιχο γεγονός που επηρεάζει τις εγκαταστάσεις του φυσικού αερίου θέτοντας σε κίνδυνο άμεσο ή δυνητικό ζωές ή τις ίδιες τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου ή και άλλες γειτνιάζουσες εγκαταστάσεις και περιουσίες.
Επισημαίνεται ότι προαπαιτούμενο για την ασφαλή λειτουργία και αντιμετώπιση ατυχημάτων στα παραπάνω δίκτυα είναι η τήρηση των όσων προβλέπονται στους τεχνικούς κανονισμούς εσωτερικών εγκαταστάσεων.
Πότε ενεργοποιείται το Σχέδιο
Το Σχέδιο ενεργοποιείται και εφαρμόζεται οποτεδήποτε εκδηλωθεί περιστατικό διαρροής, πυρκαγιάς ή/και έκρηξης κατά τη μεταφορά ή διανομή φυσικού αερίου μέσω φυσικών αγωγών. Επιπλέον, εφαρμόζεται και κατά τη διανομή φυσικού αερίου μέσω εικονικών αγωγών (συμπεριλαμβανομένων και των εγκαταστάσεων συμπίεσης, αποσυμπίεσης και αεριοποίησης φυσικού αερίου.
Το Σχέδιο ενεργοποιείται και σε περίπτωση που διαπιστωθεί ή υπάρχει η υπόνοια ότι η εκδήλωση του συμβάντος/μεγάλου ατυχήματος είναι αποτέλεσμα τρομοκρατικής ή άλλης έκνομης ενέργειας. Τα επίπεδα ετοιμότητας, οι συγκεκριμένες ενέργειες των εμπλεκόμενων φορέων και η λήψη πρόσθετων μέτρων ετοιμότητας καθορίζονται από τον σχεδιασμό τους, καθώς και τη γενικότερη εκτίμηση κινδύνου σε τοπικό επίπεδο.
Δείτε αναλυτικά τι προβλέπεται ΕΔΩ