Έληξε την περασμένη Παρασκευή η ισχύς της ρύθμισης του ν. 4495/17 για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Η ρύθμιση ωστόσο παραμένει σε ισχύ ως τον Ιούνιο όπως ανακοινώθηκε μετά από συνάντηση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη, του Προέδρου του ΤΕΕ κ. Γιώργου Στασινου και του προέδρου της ΠΟΜΙΔΑ κ. Στράτου Παραδιά. Στη συνάντηση, στις 13.11.2019, συμμετείχαν επίσης ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Δημήτρης Οικονόμου, και ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, κ. Ευθύμιος Μπακογιάννης. Ενώ όμως σε αυτή την ανακοίνωση δεν υπήρξε αναφορά στις περιπτώσεις του ν.4178/2013, ο Υπουργός απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων την Πέμπτη, 14.11.2019 αναφέρθηκε και στον νόμο του 2013, σημειώνοντας ότι δίνεται μία παράταση έως τον Ιούνιο του 2020 για όλους.
Παράλληλα αναμένεται ο νέος μόνιμος μηχανισμός για τη νομιμοποίηση πολεοδομικών παρανομιών, τον οποίο το υπουργείο Περιβάλλοντος θα παρουσιάσει μέσα στο 2020.
Μεταξύ άλλων, ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 2020 θα προβλέπει κλιμακωτά πρόστιμα στη λογική των προστίμων του Κτηματολογίου, τα οποία θα προκύπτουν ανάλογα με την αντικειμενική αξία των ακινήτων και τον χρόνο καθυστέρησης στην υποβολή της δήλωσης.
Όπως είπε ο κ. Χατζηδάκης, θα δοθεί μια παράταση για την τακτοποίηση αυθαιρέτων μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2020. Η παράταση αυτή θα είναι η τελευταία παράταση για την κατηγορία 5, για τα βαριά αυθαίρετα. Από τον Ιούνιο και μετά δεν θα υπάρξει άλλη τέτοια δυνατότητα για αυτή τη συγκεκριμένη κατηγορία.
“Από το τέλος του Ιουνίου και μετά θα υπάρξει μια σφαιρική και μονιμότερη λύση για το ζήτημα των αυθαιρέτων”, διευκρίνισε ο Υπουργός. “Ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά της λύσης αυτής; Πρώτα από όλα, θα εξακολουθήσει να υπάρχει η κόκκινη γραμμή του 2011. Δηλαδή μιλάμε για αυθαίρετα που με βάση τους σημερινούς νόμους, τον νόμο του 2013 και τον νόμο του 2017, έχουν αναγνωριστεί ως αυθαίρετα και για τα οποία μιλάει έτσι κι αλλιώς η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Εκτός αυτού, θα συνδεθεί η τακτοποίηση των αυθαιρέτων από τον Ιούνιο και μετά με την έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτιρίου ή της ιδιοκτησίας.
Επιπλέον, θα υπάρξει άλλη μια παράμετρος που έχει να κάνει με τα χρήματα που θα καταβάλλονται στο Δημόσιο για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Δηλαδή από τον Ιούνιο του 2020 και μετά, όποιος δεν έχει μέχρι τότε τακτοποιήσει το ακίνητό του, θα καταβάλει 20% παραπάνω χρήματα για την τακτοποίησή του. Και για κάθε χρόνο περαιτέρω καθυστερήσεων θα καταβάλλεται ένα επιπλέον 5%. Δηλαδή αν καθυστερήσεις ένα χρόνο ακόμα, θα πληρώνεις 25%, αν καθυστερήσεις δυο χρόνια ακόμα 30%, κ.ο.κ.. Θεωρούμε ότι η ρύθμιση αυτή είναι δίκαιη και λειτουργική. Δίκαιη, διότι συνδέει το ύψος των χρημάτων που καταβάλλονται με την ταχύτητα, με την οποία κάποιος ιδιοκτήτης σπεύδει να τακτοποιήσει το ακίνητό του. Και λειτουργική, διότι το Υπουργείο αυτό, τουλάχιστον στο συγκεκριμένο ζήτημα, παύει να είναι Υπουργείο παρατάσεων και γίνεται ένα υπουργείο συνολικής ρύθμισης για τα αυθαίρετα.”
Ο Υφυπουργός κ. Οικονόμου εξήγησε ότι για τα νέα κτίρια, αυτά που κατασκευάζονται από εδώ και πέρα, η ηλεκτρονική ταυτότητα θα είναι σε επίπεδο κτιρίου: “Αυτό είναι εύκολο γιατί υπάρχει πλέον μια άδεια συνολική, δεν υπάρχει καμιά πρακτική δυσκολία ή κάποιο ιδιαίτερο κόστος για να δηλώνεται με ενιαίο τρόπο όλο το κτίριο. Για τα παλαιότερα κτίρια πάλι στο τέλος θα καταλήξουμε σε ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου, ασφαλώς θα προκύψει κι εκεί, αλλά με μια σταδιακή διαδικασία η οποία θα μπορεί να γίνεται κατά διηρημένη ιδιοκτησία. Δηλαδή όποιος έχει μια διηρημένη ιδιοκτησία και θέλει να κάνει μια μεταβίβαση ή για κάποιο άλλο λόγο ενδιαφέρεται, να το νοικιάσει ή οτιδήποτε, θα μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρονική ταυτότητα αποκλειστικά της διηρημένης ιδιοκτησίας του. Σιγά- σιγά θα προστίθενται και οι υπόλοιπες διηρημένες ιδιοκτησίες και στο τέλος πάλι θα έχουμε το συνολικό ακίνητο. Ο πρώτος που θα θέλει να κάνει μια τέτοια ηλεκτρονική ταυτότητα διηρημένης ιδιοκτησίας θα πρέπει να δηλώσει και το ποσοστό που του αντιστοιχεί σε χιλιοστά επί των κοινοχρήστων και αν υπάρχουν αυθαιρεσίες στα κοινόχρηστα, θα πρέπει να δηλώσει και τα κοινόχρηστα, δηλαδή να υπάρξουν σχετικά σχέδια. Αν δεν υπάρχουν αυθαιρεσίες, δεν υπάρχει κάποια τέτοια υποχρέωση. Αυτό θα είναι θέμα μιας δήλωσης. Αν κάποιος σκόπιμα δεν το δηλώσει, θα το βρει μπροστά του αργότερα.
Ένα άλλο στοιχείο για το οποίο έχει γίνει μεγάλη συζήτηση, για το ποια δικαιολογητικά απαιτούνται. Και στις δύο περιπτώσεις θα απαιτούνται τα ίδια δικαιολογητικά. Γίνεται μία εξαίρεση για τη στατική επάρκεια, στην περίπτωση της διηρημένης ιδιοκτησίας, για μια πενταετία. Παραμένει όμως η υποχρέωση δήλωσης βεβαίωσης τρωτότητας. Αν η βεβαίωση τρωτότητας αναφέρει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στατικότητας ή οτιδήποτε άλλο, προφανώς οποιοσδήποτε θέλει μπορεί να προχωρήσει και στο επόμενο στάδιο αμέσως. Αλλά δεν θα είναι υποχρεωτικό εξαρχής, διότι είναι μια βαριά διαδικασία και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι απαραίτητη επί της ουσίας από την αρχή.
Ένα άλλο σημαντικό είναι ότι οι προβλεπόμενοι, από τη σημερινή νομοθεσία, έλεγχοι των δηλώσεων αυθαιρέτων σε ποσοστό 5% που δεν έχουν ενεργοποιηθεί, θα ενεργοποιηθούν πάρα πολύ γρήγορα. Θα γίνεται από ιδιώτες ελεγκτές δόμησης και προφανώς στην περίπτωση που θα εντοπίζονται αυθαιρεσίες θα υπάρχουν σοβαρές κυρώσεις.”
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός, τόνισε τα εξής:
«Είναι σημαντικό, και ξέρετε ότι ήταν αίτημα και δικό μας, να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα και να μην έχουμε οι μηχανικοί έναν ρόλο διεκπεραιωτή, να μαζεύουν κάποια στοιχεία για δηλώσεις αυθαιρέτων, που απαιτούνται για τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Έτσι, με την καλή συνεργασία που είχαμε με το Υπουργείο, με τον υπουργό, τον υφυπουργό και τους γενικούς γραμματείς και με την ΠΟΜΙΔΑ προχωρήσαμε ένα βήμα παραπέρα.
Τον Ιούνιο θα ισχύει η ταυτότητα κτιρίου και η ταυτότητα ιδιοκτησίας και σιγά σιγά θα συμπληρώνεται και θα οδηγεί σε όλο το κτίριο. Είναι σημαντικό ότι και για τους ιδιοκτήτες θα υπάρχουν σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα τα σχέδια, όπως έχουν κατασκευαστεί τα κτίρια και τα διαμερίσματα. Έτσι θα έχουμε απόλυτα στοιχεία για το ποιος είναι ο κτιριακός πλούτος της χώρας, το οποίο ήταν και σημαντικό για να κάνουμε και τον αντίστοιχο σχεδιασμό.
Παράλληλα, με το σύστημα που θα ελέγχει το 5% των δηλώσεων δειγματοληπτικά και παράλληλα με το ηλεκτρονικό σύστημα καταγγελιών, το οποίο θα μπορεί οποιοσδήποτε να καταγγείλει κάποιον που χτίζει σήμερα αυθαίρετο και θα πηγαίνει ένας ελεγκτής δόμησης να το ελέγχει και θα έχει και βαριά πρόστιμα, νομίζω ότι με την κόκκινη γραμμή της 28ης 7ου του 2011, λύνουμε ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που υπήρχε στη χώρας μας και ο καθένας πίστευε ότι μπορούσε να χτίζει αυθαίρετο και να μην τιμωρείται.
Ο συνδυασμός όλων αυτών των μέτρων θα μας οδηγήσει να μην θέλει ο κάθε πολίτης και να μην έχει καν στο μυαλό του κάποιος να χτίζει αυθαίρετο, γιατί θα του κοστίζει πάρα πολύ ακριβά και δεν θα υπάρχει ούτε μια περίπτωση να μην τον πιάσουν.
Πηγαίνουμε σε μια πολύ σημαντική ρύθμιση που προβλεπόταν και στους προηγούμενους νόμους. Σαν ΤΕΕ, είμαστε έτοιμοι να την εφαρμόσουμε. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα θέλει ενδεχομένως κάποιες μικρές αλλαγές. Άρα θα μπορούμε από 30 Ιουνίου να υποστηρίξουμε αυτή τη διαδικασία πλατφόρμα και έτσι λύνουμε ένα τεράστιο πρόβλημα που υπήρχε μέχρι σήμερα, όχι μόνον το ΤΕΕ, η Πολιτεία, οι ιδιοκτήτες αλλά και σε συνεργασία με το ΣτΕ και αυτά που προβλέπονταν μέχρι σήμερα. Είναι πολύ σημαντικό βήμα γιατί έτσι μόνον μπορούμε να αλλάξουμε νοοτροπία. Να ξέρει ο καθένας ότι δεν μπορεί να χτίσει αυθαίρετο και ότι θα του το κατεδαφίσουν κάποια στιγμή και ότι σε αυτό θα πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες όταν το χτίσει αυθαίρετα, και θα είναι αυστηρές οι ποινές και ότι θα υπάρχει μια κανονικότητα στη χώρα που ο καθένας θα είναι ίσος απέναντι στους νόμους».