Το Μετρό της …’Αρτας

Πηγή φωτογραφίας:chrismetcalfTV, flickr, creativecommons

Πηγή φωτογραφίας:chrismetcalfTV, flickr, creativecommons

Κάποτε είχαμε πει ότι το Μετρό Θεσσαλονίκης πιθανότατα δεν θα είναι έτοιμο ούτε το 2030. Διατυπώσαμε αυτή την εκτίμηση με την ελπίδα ότι οι εξελίξεις θα μας διαψεύσουν και θα μας “βγάλουν” υπερβολικούς. Δυστυχώς αυτό δεν συνέβη. Το θέατρο του παραλόγου που εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα στην υπόθεση του Μετρό Θεσσαλονίκης, μας κάνει να ακουγόμαστε μέχρι και αισιόδοξοι όταν μιλάμε για το 2030.
Το πολύπαθο έργο, εγκλωβισμένο προ πολλού στις ατέρμονες διαπραγματεύσεις με την κοινοπραξία, χτυπιέται ξανά και ξανά από αποφάσεις, που απέχουν παρασάγγας όχι μόνο από τον ρεαλισμό, αλλά και από την ίδια την πραγματικότητα, αφού διαγράφουν “μονοκοντυλιά” επιστημονικές εκτιμήσεις και δεδομένα.
Ο σταθμός Βενιζέλου ίσως αποδειχτεί τελικά η θρυαλλίδα, που θα τινάξει το έργο του Μετρό στον αέρα. Και η περίπτωσή του δείχνει πόσο αψήφιστα και πρόχειρα γίνονται τα πράγματα στην Ελλάδα, πόσο εύκολα παραχωρείται έδαφος σε “ουρανοκατέβατες” παρεμβάσεις ανθρώπων, που δεν έχουν ούτε την επιστημονική κατάρτιση, ούτε τη βαθιά γνώση, για να προτείνουν αβασάνιστα λύσεις για το έργο.
Η δε στάση του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, που ουσιαστικά -για να μη μασάμε τα λόγια μας- επιδίωξε (και λίγο απέχει από το να την πετύχει) την κατάργηση του σταθμού Βενιζέλου, δημιουργεί εύλογα ερωτήματα σχετικά με το αν ο επικεφαλής της δημοτικής αρχής απλά εμπαίζει τους πολίτες και κοροϊδεύει τους φορείς, βάζοντάς τους να συμμετάσχουν σε επιτροπές όπου η γνώμη τους …απλά δεν λαμβάνεται υπόψη.

Αποφάσεις-σταθμός σε προεκλογική περίοδο
Μετρό Θεσσαλονίκης χωρίς σταθμό στη Βενιζέλου δεν γίνεται κύριε Μπουτάρη.
Αυτό το τεκμηριώνουν τόσο η διεθνής εμπειρία, όσο και η επιστημονική γνώση που τα 17.000 μέλη του ΤΕΕ/ΤΚΜ αποκτούν μετά από πέντε χρόνια σπουδών στο πολυτεχνείο.
Το ΚΑΣ συνεδρίασε και απεφάνθη: τα αρχαία θα μείνουν αμετακίνητα στο σημείο όπου βρέθηκαν -”in situ”- το οποίο θα λειτουργεί ώς αρχαιολογικός χώρος. Το ερώτημα προκύπτει αυθόρμητα: είναι δυνατόν αποφάσεις όπως αυτή να λαμβάνονται παραμονές εκλογών; Γιατί τόση βιασύνη και προχειρότητα;
Επίσης, αγγίζει τα όρια της φαιδρότητας -ή αν θέλουμε να είμαστε πιο επιεικείς είναι τουλάχιστον αντιεπιστημονικό- το να εμφανίζονται στα εργοτάξια οι πολιτικοί προϊστάμενοι και, ασχέτως επιστημονικής ιδιότητας, να διατυπώνουν προτάσεις στον “αέρα” σε σχέση με το πώς πρέπει να προχωρήσει το έργο. Αν το έργο είναι εφικτό να προχωρήσει με αυτόν τον τρόπο είναι μάλλον αχρείαστες και περιττές οι επιστημονικές μελέτες και γνωμοδοτήσεις: ας περνάει ο εκάστοτε πολιτικός προϊστάμενος μια βόλτα από το έργο κι ας προτείνει τι πρέπει να γίνει.

“Υπερασπιστές” και “κοντόφθαλμοι”
Το θέμα της ανεύρεσης των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου από χαρμόσυνη είδηση μετατράπηκε σε μαύρα μαντάτα, αφού απειλεί να ακρωτηριάσει ένα απολύτως απαραίτητο έργο. Προσφέρθηκε δε αγρίως προς λαϊκή κατανάλωση: όσοι ήθελαν τα αρχαία στη θέση τους ήταν προστάτες και υπερασπιστές της κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης. Όσοι πρότειναν την έστω προσωρινή απόσπασή τους ανάλγητοι, αδιάφοροι και κοντόφθαλμοι.
Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους: ∆εν υπάρχει φορέας στη Θεσσαλονίκη -πόσο μάλλον το ΤΕΕ/ΤΚΜ- που να μην επιθυμεί τη διαφύλαξη της ιστορικής κληρονομιάς της πόλης, όπως αυτή αποτυπώνεται στα αρχαιολογικά ευρήματα της οδού Βενιζέλου. Πρέπει όμως να γίνει σαφές ότι υπάρχουν λύσεις. Η περίπτωση του σταθμού Βενιζέλου δεν προσφέρεται για εκβιαστικά διλήμματα τύπου “ή μετρό ή αρχαία”. ∆εν είναι άσπρο μαύρο. Είναι απόλυτα εφικτό να έχουμε και τα δύο. Αυτό οι πολίτες πρέπει να το γνωρίζουν.
Οπως πρέπει να γνωρίζουν ότι εξαιτίας επιλογών όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω, το έργο κινδυνεύει για ακόμη μια φορά να μείνει στα εργοτάξια. Κι αυτό μετά από άσκοπα διλήμματα 15 ετών, που δίχασαν την πόλη και μια δεκαετία κατά την οποία τα ανοιχτά ορύγματα και οι κλειστές οδικές αρτηρίες, έφεραν τους επιχειρηματίες και επαγγελματίες της πόλης στα όρια της επιβίωσης και τους πολίτες στα όρια των αντοχών τους. Κι αυτό όχι επειδή δεν υπάρχουν λύσεις αλλά επειδή διαχρονικά οι επιλογές των κυβερνώντων σε πανελλαδικό και τοπικό επίπεδο τις μπλοκάρουν αδικαιολόγητα.

Η λύση
Ήδη από το 2013, το ΤΕΕ/ΤΚΜ ως τεχνικός σύμβουλος της Πολιτείας, παρουσίασε την επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη 8μελούς διεπιστημονικής ομάδας, που συγκρότησε σε χρόνο-ρεκόρ, σε σχέση με τις αρχαιότητες στον σταθμό Βενιζέλου. Αφού εξέτασε ενδελεχώς το θέμα, η ομάδα κατέληξε στη λύση της προσωρινής απόσπασης των αρχαιοτήτων και την επανατοποθέτηση και ανάδειξη ποσοστού 85%-95% αυτών στον φυσικό τους χώρο, αφότου ολοκληρωθεί η κατασκευή του σταθμού. Η λύση αυτή ήταν γρήγορη (με σχεδόν μηδενική χρονική καθυστέρηση), είχε χαμηλό κόστος (μόλις 0,6%-0,8% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου) και διασφάλιζε την προστασία των αρχαιοτήτων (το σχετικό δελτίο Τύπου μπορείτε να δείτε ΕΔΩ)

Οι ενέργειες του ΤΕΕ/ΤΚΜ
Το ΤΕΕ/ΤΚΜ δεν σταμάτησε στη συγκρότηση διεπιστημονικής ομάδας, που τεκμηρίωσε σε χρόνο ρεκόρ την παραπάνω λύση: σεβόμενο τον ρόλο του ως τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας αλλά και την ιδιότητά του ως εκπροσώπου χιλιάδων Ελλήνων μηχανικών, δρομολόγησε πρωτοβουλία συσπείρωσης όλων των φορέων της Θεσσαλονίκης, που προέβησαν σε διάβημα για την προώθηση του έργου. Επίσης, καλή τη πίστει, συμμετείχε στην επιτροπή που συγκρότησε ο δήμος για το θέμα και αποδέχτηκε να αποφανθούν επί αυτού οι ειδικοί που ήθελε να μετακαλέσει ο δήμαρχος. Μόνο και μόνο για να αποδειχτεί εκ του αποτελέσματος ότι ο ρόλος του -όπως και άλλων φορέων- ήταν απλά διακοσμητικός αφού ο δήμαρχος είχε λάβει τις αποφάσεις του.

Εν κατακλείδι
Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που το ΚΑΣ παίρνει αποφάσεις σε βάρος της πόλης, υπερβαίνοντας μάλιστα το πεδίο των αρμοδιοτήτων του, καθώς πλέον τείνει να αποφαίνεται όχι μόνο για τις αρχαιότητες αλλά και για τη χρησιμότητα ή όχι των έργων υποδομής, όπως ο σταθμός του Μετρό. Αντίστοιχες αποφάσεις είχαν άλλωστε ληφθεί για την υποθαλάσσια αρτηρία και για τα έργα στην πλατεία Διοικητηρίου. Eντύπωση προκαλούν και οι επανειλημμένες αλλαγές στις αποφάσεις του, χωρίς μάλιστα να έχουν προκύψει σημαντικά νέα δεδομένα, που ανατρέπουν το σκηνικό.
Σε γρίφο για δυνατούς λύτες εξελίσσεται και η στάση του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος με τις ενέργειές του σε ό,τι αφορά τον σταθμό Βενιζέλου αφενός ‘έπιασε στον ύπνο” τους φορείς της πόλης, των οποίων τη συνεργασία υποτίθεται ότι είχε ζητήσει, και αφετέρου οδηγεί το έργο του μετρό στον κίνδυνο να “εξοκείλει”.
Ενώ ο δήμαρχος ζήτησε χρόνο και δεσμεύτηκε ότι θα φέρει ξένο εμπειρογνώμονα (αφού δεν εμπιστεύεται τους Έλληνες επιστήμονες) χρησιμοποίησε τη χρονική αυτή πίστωση όχι για τον λόγο που τού δόθηκε αλλά για να φέρει στο ‘τραπέζι” νέα πρόταση του μελετητή εκείνου, του οποίου προηγούμενη μελέτη είχε προκρίνει. Για ποιο λόγο ο δήμαρχος δεν έφερε τον εμπειρογνώμονα που είχε δεσμευθεί ότι θα φέρει στην επιτροπή παρακολούθησης του έργου; Γιατί δεν περίμενε την γνωμάτευση και λειτούργησε εν κρυπτώ; Φυσικά, οι ευθύνες για την κατάντια του έργου, που ξεκίνησε ως αναπτυξιακή υπόσχεση και μεταμορφώθηκε σε μόνιμο βραχνά, δεν ανήκουν μόνο στον κ. Μπουτάρη αλλά και στην ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και βέβαια στις κυβερνήσεις που όλο αυτό το διάστημα εναλλάσσονται στην εξουσία.
Στην παρούσα φάση, το ΤΕΕ/ΤΚΜ δεν θα ήθελε να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στο θέμα, καθώς αποφάσεις όπως αυτή που ελήφθη χτες αποδεικνύονται επί του πρακτέου αναστρέψιμες. Το πρόβλημα είναι ότι για ακόμη μια φορά θα προκληθούν καθυστερήσεις στο πολύπαθο έργο και οχλήσεις για την πόλη, που δεν αντέχει άλλες ανοιχτές “τρύπες” εν είδει εργοταξίων τα οποία φαίνεται σαν να μην κλείνουν ποτέ.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού δεν πρέπει να δεσμευτεί με μία άκαιρη απόφαση και μάλιστα χωρίς να λάβει υπόψη την άποψη του αρμόδιου για το έργο υπουργείου.

Comments are closed