Επενδυτές και οικονομικοί αναλυτές, μέσα από τις παρεμβάσεις στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ανέπτυξαν τα επόμενα βήματα που θα οδηγήσουν στην περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, συγκλίνοντας στο τρίπτυχο: σταθερή κυβέρνηση – επενδυτική βαθμίδα – επενδύσεις μαζί με μεταρρυθμίσεις.
Ο Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Fairfax Financial Holdings, κ. Πρεμ Γουάτσα τόνισε μεταξύ άλλων πως «η Ελλάδα χρειάζεται πολιτική σταθερότητα και φιλοεπιχειρηματικές πολιτικές, όπως έχει τώρα. Αν συνεχίσει έτσι, θα πάει πολύ καλά. Όσες χώρες έχουν αυτά τα δύο στοιχεία, πολιτική σταθερότητα και φιλοεπιχειρηματικές πολιτικές, τα πηγαίνουν εξαιρετικά».
Ο ίδιος παρατήρησε ότι μπαίνουν πλέον χρήματα στη χώρα μέσω επενδύσεων που μειώνουν την ανεργία. Σημείωσε επίσης ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα καλύτερα προφίλ χρέους στην Ευρώπη, με χαμηλό επιτόκιο και μακρά περίοδο αποπληρωμής. Εξ ου και θεωρεί ότι η χώρα θα επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα «μετά τις εκλογές, τους επόμενους λίγους μήνες». Ο μεγαλομέτοχος της Eurobank μίλησε για εξαιρετική κατάσταση της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών. Εκτίμησε μάλιστα ότι δεν θα τις επηρεάσει η αβεβαιότητα από τα χρηματοπιστωτικά επεισόδια σε ΗΠΑ και Ελβετία, τονίζοντας ότι η ελληνική οικονομία και το τραπεζικό της σύστημα έρχονται από χαμηλή βάση, «γι’ αυτό και η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι η καλύτερη χρηματιστηριακή αγορά στον κόσμο». Ερωτηθείς αν πλησιάζει η ώρα που θα πουλήσει μετοχές της τράπεζας, ο κ. Γουάτσα απάντησε κατηγορηματικά, όπως δημοσίευσε το kathimerini.gr ότι η Fairfax έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της στην επένδυση της Εurobank στη διοίκηση της οποίας έδωσε εύσημα, χαρακτηρίζοντας εξαιρετική την ομάδα της. Με την ευκαιρία αυτή, διεμήνυσε ότι η Fairfax στοχεύει σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις και πως θα συνεχίσει να τοποθετεί χρήματα στην Ελλάδα.
Στην παράμετρο της σταθερότητας για συνέχιση της μεταρρυθμιστικής πορείας έδωσε έμφαση και ο επιφανής οικονομολόγος κ. Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος μίλησε για σημαντική στροφή της οικονομικής πολιτικής της Ελλάδας την τελευταία τριετία. «Όμως η δουλειά δεν τελείωσε ακόμη», ανέφερε χαρακτηριστικά, επικεντρώνοντας σε τρεις βασικούς τομείς εκσυγχρονισμού του ελληνικού συστήματος: αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης, μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης, αλλά και καλύτερη προσέλκυση καινοτομίας – υπογράμμισε ότι στη σημερινή οικονομία της γνώσης και της τεχνολογικής εφευρετικότητας η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερα οχήματα επιχειρηματικής καινοτομίας, όπως οι startups.
Ο κ. Ρουμπινί επεκτάθηκε και στις γεωπολιτικές προκλήσεις οι οποίες είναι σε θέση να συνδιαμορφώσουν την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, στον βαθμό που θα μετουσιωθούν σε πραγματικές απειλές. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στο «οικονομικό χάλι» στο οποίο βρίσκεται η Τουρκία, επισημαίνοντας τον κίνδυνο μετά τις εκλογές η γειτονική χώρα να εξωτερικεύσει τα εσωτερικά της προβλήματα στις διμερείς σχέσεις της με την Ελλάδα. Αναφερόμενος στο διεθνές περιβάλλον, περιέγραψε ένα σκηνικό στασιμοπληθωρισμού, δηλαδή χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού, ο οποίος ωθείται και από δομικούς κατά τη γνώμη του παράγοντες – γήρανση του πληθυσμού, κλιματική αλλαγή, δυσκολίες κατά τη μετάβαση στις καθαρές μορφές ενέργειας, αποπαγκοσμιοποίηση που τελικά αυξάνει τα κόστη παραγωγής. Ειδική μνεία έκανε στα ρίσκα από τα υψηλά αποθέματα του παγκόσμιου χρέους.
Για σημαντική πρόοδο της ελληνικής οικονομίας, η οποία εντυπωσιάζει τους επενδυτές σε όλο τον κόσμο, έκανε λόγο ο πρώην επικεφαλής της Διεθνούς Ένωσης Τραπεζών, κ. Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος διέκρινε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, καλή δημοσιονομική πειθαρχία και αποτελεσματική διαχείριση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Υπογράμμισε ωστόσο ότι πολλά από τα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας δεν έχουν ακόμη επιλυθεί.
Στο γεγονός ότι η Ελλάδα τοποθετείται ένα επίπεδο κάτω από την επενδυτική βαθμίδα αναφέρθηκε ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, κ. Αλεξ Πατέλης, τονίζοντας: «Όταν δεν την έχεις, σε αποκαλούν junk, σκουπίδι. Για πολλούς επενδυτές είναι σημαντική, γιατί το καταστατικό τους απαγορεύει να επενδύουν σε χώρες που δεν την έχουν». Ερωτηθείς γιατί οι οίκοι αξιολόγησης δεν δίνουν ακόμη την πολυπόθητη αναβάθμιση, εφόσον η οικονομία φέρεται να πληροί τις προδιαγραφές, απάντησε με νόημα: «Προφανώς, γιατί έχουμε εκλογές».
Προοπτικές για τις υποδομές
Mε τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ δάνεια που έχει ζητήσει η Ελλάδα από την ΕΕ θα μπορούσαν να γίνουν μεγάλα έργα όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας, πάρκα αλλά και αξιοποίηση του φυσικού πλούτου και των Εθνικών Δρυμών, ανέφερε ο Παναγιώτης Σταμπουλίδης, Εντεταλμένος Σύμβουλος και Εκτελεστικό Μέλος του Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, μιλώντας στο συνέδριο των Δελφών, στην ενότητα “Εκτιμώντας τις επιπτώσεις των μεγάλων οικοδομικών σχεδίων στην ανάπτυξης της Ελλάδας”. «Δεν θέλουμε να χάσουμε ούτε ένα ευρώ», πρόσθεσε ο κ. Σταμπουλίδης για να συμπληρώσει ότι το έργο απευθύνεται αποκλειστικά στο δημόσιο και έχει ημερομηνία λήξης.
Ο Γρηγόρης Δημητριάδης, Διευθύνων Σύμβουλος του Υπερταμείου ανέφερε ότι στόχος του Υπερταμείου είναι η αξιοποίηση της εθνικής περιουσίας με στόχο την προσφορά υπηρεσιών στον πολίτη. Κύριος σκοπός του είναι η δημιουργία υποδομών και η δημιουργία μεγάλων έργων όπως τα αεροδρόμια.
Από την πλευρά του, ο Μανώλης Σιγάλας, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Ευρώπης Hill International, τόνισε ότι «η εικόνα έχει αλλάξει θετικά και η χώρα μας έχει αλλάξει ταχύτητα. Ειδικά στον κλάδο υποδομών, τα έργα διεθνούς εμβέλειας έχουν ωριμάσει και έχουν μπει σε στάδιο υλοποίησης. Υπάρχει επίσης ένα αξιοσημείωτο pipeline έργων σε όλη τη χώρα που μπορούν να χρηματοδοτηθούν και να υλοποιηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μια πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι η έλλειψη του απαραίτητου ανθρωπίνου δυναμικού για να εκτελέσει το σχεδιαζόμενο επενδυτικό πρόγραμμα τα επόμενα χρόνια στη χώρα. Ο ανταγωνισμός, τόσο για επιστημονικό προσωπικό, όσο και για εργατικό δυναμικό θα είναι διεθνής.»
Στη συνέχεια παρατήρησε ότι: «Ειδικότερα για τον κατασκευαστικό κλάδο θα χρειαστούν διακρατικές συμφωνίες στα πρότυπα των λύσεων που δόθηκαν σε άλλους κλάδους όπως ο τουρισμός και ο αγροτικός τομέας και συμφωνίες με χώρες, όπως για παράδειγμα είναι η Αίγυπτος, η οποία μπορεί να αποτελέσει χώρα άντλησης εργατικού δυναμικού.»
Σε άλλο πάνελ ο Πρόεδρος της ΕΕL Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης, μίλησε για τις επενδύσεις που έχουν ξεκινήσει και αναμένονται να γίνουν στον κλάδο των Logistics. Πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκε στα μεγάλα επενδυτικά έργα ανέγερσης αποθηκευτικών χώρων που έχουν ξεκινήσει, όπως είναι αυτά στο Θριάσιο Πεδίο, το από κοινού έργου του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά (Ο.Λ.Π) και της ναυτιλιακής εταιρείας Cosco, καθώς και όσα αναμένεται να ξεκινήσουν, ενώ τόνισε πως ο κλάδος των logistics βιώνει μία τεράστια ανάπτυξη, που αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι όλες οι αποθήκες από 10.000 τ.μ. και πάνω έχουν ήδη αγοραστεί ή ενοικιαστεί όσο ακόμη βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης.
Στην τεράστια -και μοναδική- ευκαιρία που έχει η χώρα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες», Δημήτρης Σαμαράς: «Η μεγάλη αξία του ΤΑΑ είναι η λογική που έχει και τα κριτήρια με τα οποία επιλέγει τα έργα που χρηματοδοτεί. Δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε έργα, αν αυτά δεν εμπεριέχουν κάποιο -ή όλα- από τα βασικά του χαρακτηριστικά του ΤΑΑ, που είναι η πράσινη μετάβαση, η ψηφιακή μετάβαση, η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή. Αξίζει να τονίσουμε επίσης ότι τα έργα που επιλέγονται θα πρέπει να ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες και μακροπρόθεσμους στόχους και να επιλέγονται με κριτήρια βιωσιμότητας και αποδοτικότητας».
Ο ίδιος συμπλήρωσε: «Θα πρέπει να αναφέρουμε και τη μεγάλη πρόκληση του Ταμείου Ανάκαμψης που είναι η στενότητα στον χρόνο υλοποίησης. Ο διαθέσιμος χρόνος είναι μέχρι το τέλος του 2026, δηλαδή σε περίπου 2,5 χρόνια από σήμερα. Και δεν είναι μόνο η καταληκτική ημερομηνία το τέλος του 2026, αλλά και τα ενδιάμεσα ορόσημα τα οποία είναι κρίσιμα για τη συνέχιση της υλοποίησης των έργων. Θα πρέπει λοιπόν, να τεθεί ως εθνικός στόχος, η έγκαιρη και έντεχνη υλοποίηση όλων των έργων και η απορρόφηση των κονδυλίων μέσα στα πολύ στενά χρονικά ορόσημα και για να πετύχουμε θα πρέπει να συνεργαστούμε και να τρέξουμε όλοι όσοι συμμετέχουμε σε αυτήν την προσπάθεια: Οι σύμβουλοι, η δημόσια διοίκηση, οι φορείς υλοποίησης, οι ανάδοχοι, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, γενικά όλο το σύστημα για να επιτύχουμε τους χρόνους που ορίζονται.»