Δέσμευση για τερματισμό της αποψίλωσης δασών στη Διάσκεψη της Γλασκώβης

Ο τερματισμός της αποψίλωσης των δασών ως το 2030, αποτελεί την πρώτη δέσμευση που ανέλαβαν οι ηγέτες και εκπρόσωποι κρατών που μετέχουν στην Διάσκεψη της Γλασκώβης για το Κλίμα (COP26). Η δέσμευσή τους αυτή κρίνεται ήδη πολύ μακρινή από τους υπέρμαχους της προστασίας του περιβάλλοντος, τη στιγμή που η Κίνα αύξησε κατά ένα εκατομμύριο τόνους και πλέον την ημερήσια παραγωγή άνθρακα, με φόντο τα προβλήματα στην ηλεκτροδότηση.

Σύμφωνα με τη βρετανική κυβέρνηση, η κοινή δήλωση για τερματισμό της αποψίλωσης υιοθετήθηκε από περισσότερες από 100 χώρες, στις οποίες βρίσκεται το 85% των παγκόσμιων δασών, μεταξύ των οποίων το αρκτικό δάσος του Καναδά, το δάσος του Αμαζονίου στη Βραζιλία ή ακόμη το τροπικό δάσος στην λεκάνη του Κονγκό.

Η πρωτοβουλία αυτή που θα λάβει δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση 19,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων (16,5 δισεκατομμύρια ευρώ) είναι ζωτικής σημασίας για να επιτευχθεί ο στόχος να περιοριστεί η άνοδος των θερμοκρασιών στον 1,5 βαθμό Κελσίου, σύμφωνα με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.

Μεταξύ των χωρών που δεσμεύτηκαν βρίσκονται η Βραζιλία και η Ρωσία, χώρες που επικρίνονται για την επιτάχυνση της αποψίλωσης των δασών στην επικράτειά τους, όπως και οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Αυστραλία ή η Γαλλία.

Η κυβέρνηση της Βραζιλίας, η οποία δέχεται κριτική για την περιβαλλοντική της πολιτική, ανακοίνωσε πιο φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών CO2 και για την καταπολέμηση της αποψίλωσης.

Οι επικεφαλής περισσότερων από 30 εταιριών του χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπως οι Aviva ή Axa, θα δεσμευτούν επίσης να μην επενδύουν πλέον στις δραστηριότητες που συνδέονται με την αποψίλωση, σύμφωνα με την Ντάουνινγκ Στριτ.

Σήμερα σχεδόν το ένα τέταρτο (23%) των παγκόσμιων εκπομπών των αερίων που προκαλούν τις κλιματικές αλλαγές προέρχονται από δραστηριότητες, όπως η γεωργία ή η δασική βιομηχανία.

Η νέα δέσμευση κατά της αποψίλωσης απηχεί την “Δήλωση της Νέας Υόρκης για τα Δάση” του 2014, όταν πολλές χώρες δεσμεύτηκαν να μειώσουν κατά το ήμισυ την αποψίλωση το 2020 και να τερματιστεί το 2030.

Ωστόσο για μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Greenpeace, ο στόχος για το 2030 είναι υπερβολικά μακρινός και δίνει το πράσινο φως για “μια επιπρόσθετη δεκαετία αποψίλωσης”.

«Παρουσιάζουμε έναν κλιματικό στόχο που είναι πιο φιλόδοξος, καθώς θα αυξήσουμε από το 43% στο 50% ως το 2030» τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και αποσκοπούμε στην επίτευξη “ουδετερότητας άνθρακα ως το 2050”, ανακοίνωσε ο Βραζιλιάνος υπουργός Περιβάλλοντος κ. Ζοακίμ Λέιτε.

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της Ινδίας κ. Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε στόχο για μηδενικές εκπομπές άνθρακα το 2070. Η ανακοίνωση αυτή αναμενόταν με ιδιαίτερη αγωνία καθώς η Ινδία βρίσκεται στην τέταρτη θέση στον κατάλογο των περιοχών που έχουν τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη, ενώ προηγούνται η Κίνα, οι ΗΠΑ και η ΕΕ.

Τι αφορά η COP26

Η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή – COP26 που διεξάγεται από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 12 Νοεμβρίου στη Γλασκώβη αποτελεί μείζον γεγονός στο οποίο συμμετέχουν ηγέτες από όλες τις χώρες του κόσμου για να συμφωνήσουν στο πώς να επισπεύσουν τη παγκόσμια δράση για να βρεθεί λύση στην κλιματική κρίση. Η COP26 είναι η 26η σύνοδος των μερών της σύμβασης και φιλοξενείται από το Ηνωμένο Βασίλειο σε συνεργασία με την Ιταλία.

Πριν από τριάντα σχεδόν χρόνια, ηγέτες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν για να αντιμετωπίσουν συλλογικά την κλιματική αλλαγή για πρώτη φορά. Τα Ηνωμένα Έθνη κάλεσαν τις χώρες να υπογράψουν μια σύμβαση για το κλίμα που θα δεσμεύει κάθε χώρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Οι χώρες που έχουν υπογράψει τη σύμβαση – επισήμως αποκαλούμενες «συμβαλλόμενα μέρη» – συνεδριάζουν ετησίως για να συζητήσουν την πρόοδο και τις προκλήσεις (λόγω της πανδημίας COVID-19, δεν πραγματοποιήθηκε σύνοδος το 2020).

Κατά τη σύνοδο, τα μέρη θα εξετάσουν την πρόοδο όσον αφορά τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο του στόχου της συμφωνίας του Παρισιού για συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και θα συνεχίσουν τις προσπάθειες για τον περιορισμό της σε 1,5 °C.

Τι διακυβεύεται στην COP26

Η διατήρηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από 1,5°C είναι ο καλύτερος τρόπος για να σωθεί ο πλανήτης από τις επικίνδυνες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ωστόσο, ο κόσμος δεν βρίσκεται επί του παρόντος σε καλό δρόμο για την επίτευξη αυτού του στόχου, καθόσον οι θερμοκρασίες του πλανήτη αυξάνονται.

Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί αυξημένες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μη αναστρέψιμες αλλαγές στις βροχοπτώσεις, τους ωκεανούς και τους ανέμους σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Στην ΕΕ και παγκοσμίως σημειώνονται συχνότερα και εντονότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές.

Είναι εξαιρετικά επείγον να αναληφθεί δράση κατά της κλιματικής αλλαγής. Η COP26 αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τους παγκόσμιους ηγέτες να δράσουν από κοινού και γρήγορα για να περιορίσουν την άνοδο των θερμοκρασιών και την κλιματική αλλαγή.

Κατά τη σύνοδο της COP26, οι χώρες αναμένεται να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού με τους εξής τρόπους:

δεσμευόμενες για πιο φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030

συζητώντας μέτρα για την προσαρμογή στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

αυξάνοντας τη χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα, ιδίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

COP26: Άνθρακας ο κύριος στόχος του Συνεδρίου

Κύριος στόχος της COP26 είναι η παγκόσμια συνεργασία για τη χάραξη στρατηγικής για το παγκόσμιο καθαρό μηδέν έως τα μέσα του αιώνα. Για το λόγο αυτό οι χώρες που θα συμμετάσχουν θα πρέπει να προωθήσουν φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών ως το 2030 και τη σταδιακή επίτευξη του καθαρού μηδενός έως το 2050.

Τα κράτη ενθαρρύνονται να επιταχύνουν τη σταδιακή εξάλειψη του άνθρακα, να σταματήσουν την αποψίλωση των δασών, να επιταχύνουν τη μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα και να ενισχύσουν τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως το πράσινο υδρογόνο. Επιπλέον, προτεραιότητα της Διάσκεψης στη Γλασκώβη αποτελεί η αρωγή στις χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Μέχρι στιγμής στην υποβολή σχεδίων έχουν προβεί 62 χώρες, καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο κόσμος πρέπει να κλείσει σχεδόν 3.000 σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα, αν θέλει να περιοριστεί η άνοδος των θερμοκρασιών εντός του 1,5 βαθμού Κελσίου, δείχνει έρευνα ενόψει της Συνόδου για το Κλίμα που ξεκινά στη Γλασκώβη.

Σημειώνεται ότι σε επίπεδο πόλεων καταγράφονται οι περισσότερες εκπομπές. Οι πόλεις του κόσμου καταναλώνουν το 60–80% των φυσικών πόρων, παράγουν το 50% των παγκόσμιων αποβλήτων και το 75% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το ποσοστό αυτό πρόκειται να αυξηθεί: To 75% των πολιτών της Ε.Ε. ζουν στις πόλεις. Το 66% του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να ζει σε πόλεις μέχρι το 2050 και το παγκόσμιο αποτύπωμα άνθρακα των πόλεων προβλέπεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2030. Ως αποτέλεσμα, εκτιμάται ότι το 93% των πόλεων αντιμετωπίζουν απειλές όπως πλημμύρες, καταιγίδες, καύσωνες, και παρόλο που πολλές από αυτές λαμβάνουν μέτρα για τη βελτίωση της ανθεκτικότητάς τους, προβλέπεται ότι μέχρι το 2030 έως και 400 εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να ζουν σε πόλεις χωρίς σχέδιο για την αντιμετώπιση του κλίματος.

Η Κίνα είναι μία από τις πολλές οικονομίες – μαζί με την Ιαπωνία, την Αυστραλία και τη Βραζιλία – που έχουν «αντισταθεί» στην πίεση να κάνουν σχέδια για μηδενικές εκπομπές σε μικρότερο χρονικό ορίζοντα από το 2050. Αναμένεται να δούμε αν αυτό θα αλλάξει στο Συνέδριο.

Ποιο είναι το μήνυμα της ΕΕ για την COP26;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να δώσει το παράδειγμα στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. Με την πάροδο των ετών, έχει εγκρίνει ορισμένες από τις πιο προηγμένες περιβαλλοντικές νομοθεσίες παγκοσμίως και έχει επιτύχει τους προηγούμενους στόχους της για τη μείωση των εκπομπών. Φέτος, η ΕΕ ανανέωσε τη φιλοδοξία της για το κλίμα, σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού, δεσμευόμενη να μειώσει τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και καθιστώντας τον στόχο αυτό νομική υποχρέωση μέσω του ευρωπαϊκού νομοθετήματος για το κλίμα.

Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκόσμια απειλή και η ΕΕ δεν μπορεί να δράσει μόνη της.

Στην COP26, η ΕΕ επιθυμεί να ενθαρρύνει και άλλους να εντείνουν τις δεσμεύσεις και τις δράσεις τους για τη μείωση των εκπομπών και την αύξηση των προσπαθειών προσαρμογής ώστε να παραμείνουν εφικτοί οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού.

Ως ο μεγαλύτερος χρηματοδότης της διεθνούς χρηματοδότησης για το κλίμα, η ΕΕ ανταποκρίνεται στη δέσμευσή της να παράσχει χρηματοδότηση στις αναπτυσσόμενες χώρες για να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Και θα συνεχίσει να συμβάλλει στην επίτευξη του παγκόσμιου στόχου της κινητοποίησης 100 δισ. δολαρίων ΗΠΑ ετησίως έως το 2025. Η ΕΕ καλεί άλλες ανεπτυγμένες χώρες να συμβάλουν με τη δική τους πρωτοβουλία για τη στήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών.

Ποιος εκπροσωπεί την ΕΕ στην COP26

Το Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπροσωπούν την ΕΕ στη σύνοδο της COP. Η αντιπροσωπία της ΕΕ απαρτίζεται από ομάδα υπαλλήλων του Συμβουλίου και της Επιτροπής, με επικεφαλής τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Charles Michel, την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ursula von der Leyen και τον Πρωθυπουργό της Σλοβενίας κ. Janez Janša ως νυν Πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ.

Εκ μέρους του Συμβουλίου, η Σλοβενία συμμετέχει στις συζητήσεις εξ ονόματος των 27 κρατών μελών της ΕΕ. Η θέση που επιθυμεί να λάβει η ΕΕ συνολικά κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων – που αποσκοπούν στην ανανέωση της δέσμευσης των χωρών – συμφωνήθηκε πριν από τη σύνοδο, κατά το πρόσφατο Συμβούλιο Περιβάλλοντος.

Το Συμβούλιο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις διεθνείς συμφωνίες με χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ και με διεθνείς οργανισμούς. Ρόλος του είναι να εγκρίνει τις διαπραγματευτικές οδηγίες και τη σύναψη συμφωνιών.

Οι δεσμεύσεις για το κλίμα στην τελική διακήρυξη των G20

Οι ηγέτες των κρατών της G20 έφτασαν στη Ρώμη στις 30-31 Οκτωβρίου, για την πρώτη σύνοδο με φυσική παρουσία από το 2020 όταν ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού.

Κλιματική αλλαγή, οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία και ο ορισμός ενός ελάχιστου εταιρικού φόρου παγκοσμίως ήταν τα κύρια θέματα της ατζέντας.

Οι ηγέτες των 20 ισχυρότερων οικονομιών παγκοσμίως  στην Τελική Διακήρυξη τους κάνουν έκκληση για “ουσιαστική και αποτελεσματική” δράση με στόχο τον περιορισμό της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, αλλά προσφέρουν ελάχιστες χειροπιαστές δεσμεύσεις για το κλίμα.

Η Ομάδα των 20 που περιλαμβάνει την Βραζιλία, την Κίνα, την Ινδία, την Γερμανία και τις ΗΠΑ, ευθύνεται για το περίπου 80% των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως.

Η Διακήρυξη αναφέρει ότι τα ισχύοντα εθνικά σχέδια για τους τρόπους μείωσης των εκπομπών θα πρέπει να ενισχυθούν “αν είναι απαραίτητο”, ενώ περιλαμβάνει και την δέσμευση για την κατάργηση της χρηματοδότησης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα μέχρι το τέλος του χρόνου.

Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει καμία συγκεκριμένη αναφορά στο 2050-την καταληκτική ημερομηνία για την επίτευξη του στόχου μηδενικών εκπομπών άνθρακα.

“Αναγνωρίζουμε ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον 1,5 βαθμό Κελσίου είναι πολύ λιγότερες σε σχέση με τους 2 βαθμούς. Η διατήρηση του 1,5 βαθμού Κελσίου σύντομα απαιτεί ουσιαστικές και αποτελεσματικές ενέργειες και δέσμευση από όλες τις χώρες”, αναφέρεται.

Το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου είναι αυτό το οποίο οι ειδικοί των Ηνωμένων Εθνών λένε ότι θα πρέπει να επιτευχθεί ώστε να αποφευχθεί μια δραματική επιτάχυνση ακραίων καιρικών φαινομένων όπως ξηρασίες, καταιγίδες και πλημμύρες και για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου οι ίδιοι προτείνουν την επίτευξη των μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2050.

Οι ηγέτες αρκέστηκαν να αναγνωρίσουν την ζωτική σημασία της επίτευξης μηδενικών εκπομπών άνθρακα μέχρι τα μέσα του αιώνα μας.

Η Κίνα, ο μεγαλύτερος ρυπαντής παγκοσμίως, έχει θέσει ως στόχο το 2060 και άλλοι μεγάλοι ρυπαντές όπως η Ινδία και η Ρωσία επίσης δεν έχουν δεσμευτεί να ικανοποιήσουν τον στόχο του 2050.

Ειδικοί των Ηνωμένων Εθνών λένε ότι ακόμη και αν τα ισχύοντα εθνικά σχέδια εφαρμοστούν πλήρως ο κόσμος οδεύει προς μια άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 2,7 βαθμούς Κελσίου, κάτι το οποίο θα συνοδευόταν από καταστροφική επιτάχυνση ακραίων καιρικών φαινομένων όπως ξηρασίες, πλημμύρες και καταιγίδες.

Η διακήρυξη περιλαμβάνει μια δέσμευση για την κατάργηση της χρηματοδότησης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα μέχρι το τέλος του χρόνου, αλλά δεν ορίζει συγκεκριμένη ημερομηνία για την κατάργηση της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα αναφέροντας ότι αυτή θα γίνει “το συντομότερο δυνατό”.

Επίσης οι ηγέτες της G20 δεν όρισαν συγκεκριμένη ημερομηνία για την κατάργηση της χρηματοδότησης ορυκτών καυσίμων λέγοντας ότι θα προσπαθήσουν να το επιτύχουν “μεσοπρόθεσμα”.

Η ιστορία

Η πρώτη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, γνωστή ως COP, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1995, στο Βερολίνο υπό την προεδρία μιας νεαρής συντηρητικής πολιτικού. Οι Διασκέψεις για την κλιματική αλλαγή είναι ετήσιες διασκέψεις στο πλαίσιο της Σύμβασης-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή.

Στην ιστορία του θεσμού, ξεχωριστή θέση έχει η διάσκεψη του Κιότο το 1997. Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, οι σύνεδροι κατέληξαν στο περίφημο Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο και έθετε δεσμευτικούς στόχους για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Περισσότερες από 37 βιομηχανικές χώρες έβαλαν την υπογραφή τους, όμως Ηνωμένες Πολιτείες και Κίνα δεν επικύρωσαν το έγγραφο.

Μεταξύ 1998 και 2006 πραγματοποιήθηκαν εννέα σύνοδοι. Παρά τις σημαντικές περιβαλλοντικές προκλήσεις, όλα αυτά τα χρόνια η πρόοδος ήταν ελάχιστη. Το 2007 οι συμμετέχοντες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα σημάδια της υπερθέρμανσης του πλανήτη ήταν αδιαμφισβήτητα και γι’ αυτό υιοθέτησαν το «Σχέδιο Δράσης του Μπαλί».

Δύο χρόνια αργότερα, η Κοπεγχάγη φιλοξένησε την COP 15. Την επόμενη χρονιά στο Μεξικό, γεννήθηκε το ταμείο για την κλιματική αλλαγή. Το ταμείο καθορίζει το ποσό των τριάντα δισεκατομμυρίων δολαρίων για την περίοδο 2010-2012, προκειμένου να βοηθήσει τις φτωχές χώρες να ανταποκριθούν στο κόστος της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.

Τελικά, η διάσκεψη του Παρισιού κατέληξε στη φιλόδοξη συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή. Όμως όπως αποδεικνύεται, μέχρι σήμερα ελάχιστα βήματα έχουν γίνει ώστε να περιοριστούν οι δραματικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Comments are closed