Η μεταβιομηχανική αναγέννηση του ‘Οντενσε στη Δανία μπορεί να εμπνεύσει και τους Θεσσαλονικείς, όχι;

Leif Jørgensen, CC BY-SA 3.0

Πηγή φωτογραφίας: Leif Jørgensen, CC BY-SA 3.0

Εν έτει 1960, η Όντενσε, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Δανίας, απέκτησε την Thomas Β. Thriges Street, έναν αυτοκινητόδρομο υψηλών ταχυτήτων και τεσσάρων λωρίδων, που στόχο είχε να ελαφρύνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση από την οποία υπέφερε το κέντρο.
Η κεντρική οδική αρτηρία όμως, κόπηκε στα δύο πριν από 18 μήνες, όταν η κυκλοφορία οχημάτων απαγορεύτηκε οριστικά σε κεντρικό τμήμα της οδού. Περισσότερες απαγορεύσεις του είδους θα ισχύσουν στο προσεχές μέλλον, καθώς οι Δανοί παρατηρούν την περιοχή να μετατρέπεται μέρα με την ημέρα στη νέα καρδιά της Όντενσε, όπου κυκλοφορούν μόνο πεζοί και ποδηλάτες και όπου τα καφέ, τα καταστήματα και οι κατοικίες αποτελούν τις μοναδικές αποδεκτές χρήσεις.
Η περιοχή βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εξαιρετικά φιλόδοξου εγχειρήματος για το πλήρες …makeover της πόλης. Το πρότζεκτ, προϋπολογισμού 3 δισ. στερλίνων, είχε αρχικά συναντήσει κάποιες αντιδράσεις, αλλά φαίνεται ότι αυτές κάμφθηκαν και η αναβίωση του κέντρου αποκτά ολοένα περισσότερους οπαδούς.

Oι άνθρωποι θέλουν να ζουν στην Οντενσε κι αυτό φέρνει επενδυτές
Στόχος η πόλη να μετατραπεί από μια μεταβιομηχανική περιοχή σε ένα hub υψηλής τεχνολογίας για την εκπαίδευση και τη βιομηχανία. Και στην καρδιά αυτής της προσπάθειας βρίσκεται αυτό για το οποίο η Όντενσε μπορεί να υπερηφανεύεται: τον τρόπο ζωής, τη βιωσιμότητα της πόλης.
“Προσπαθούμε να σκεφτόμαστε τους ανθρώπους που ζουν εδώ όλη τη ζωή τους, και που έχουν μια καλή ζωή εδώ”, λέει ο Anker Boye, ο …βετεράνος δήμαρχος της πόλης, που από ελαιοχρωματιστής έχει μετατραπεί σε επαγγελματία πολιτικό. “Οι επενδυτής έρχονται εδώ γιατί ξέρουν ότι οι άνθρωποι θέλουν να ζουν στην ‘Οντενσε” συμπληρώνει.

Δεξιές επιχειρηματικές αντιλήψεις, αριστερός αστικός σχεδιασμός
Το σχέδιο για το ‘Οντενσε αρχικά δημιούργησε τη συγκεχυμένη εντύπωση ενός περίεργου μίγματος δεξιών επιχειρηματικών αντιλήψεων και αριστερού αστικού σχεδιασμού. Γρήγορα όμως, το τοπίο ξεκαθάρισε.
Ο κεντροαριστερός εκλογικός συνασπισμός του Boye υποστηρίζει ότι έχει καταφέρει να δημιουργήσει το πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον στη Δανία, με χαμηλή φορολογία και οριστική διαγραφή πολλών χρεώσεων και τελών, που ίσχυαν για τις επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα όμως με αυτή τη “δεξιά” επιλογή, τα ιδιωτικά αυτοκίνητα, σύμβολο του καταναλωτισμού, κρατιούνται -ολοένα και περισσότερο και εσκεμμένα- εκτός κέντρου και το 50% όλων των διαδρομών στην καρδιά της πόλης γίνεται με ποδήλατο.
Ενώ η Κοπεγχάγη αποτέλεσε για καιρό τον τόπο “προσκυνήματος” ξένων τουριστών, που ήθελαν να δοκιμάσουν την περίφημη φιλική προς το ποδήλατο πολιτική της, η Οντενσε διακριτικά αλλά σταθερά επικοινωνεί πλέον την κυριαρχία της στις μετακινήσεις δύο τροχών σε ολόκληρη τη Δανία.

350 μίλια ποδηλατοδρόμων. 123 γέφυρες μόνο για ποδήλατα και ποδηλάτες ετών …δύο!
Μετά από δεκαετίες διαμόρφωσης νέων υποδομών και νέας κουλτούρας, η Οντενσε, μια πόλη με πληθυσμό μικρότερο των 200.000 κατοίκων, διαθέτει σήμερα περίπου 350 μίλια ποδηλατοδρόμων και 123 γέφυρες μόνο για ποδηλάτες.
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι δε το ποσοστό των ανθρώπων που χρησιμοποιούν ποδήλατο, επί του συνολικού πληθυσμού: για παράδειγμα, πάνω από οκτώ στα δέκα παιδιά (81%) πηγαίνουν στο σχολείο με το ποδήλατο, ακόμη και με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, χιόνι και παγετό, ενώ υπάρχουν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα, ώστε ακόμη και τα δίχρονα πιτσιρίκια να πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό πάνω σε ποδήλατα ισορροπίας (balance bikes).

Παππούδες και γιαγιάδες με ποδήλατο αντί για “πι”
O Troels Andersen, επικεφαλής του προγράμματος της πόλης για την ποδηλασία, λέει ότι δεν είναι μόνο τα παιδιά που ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν το ποδήλατο, αλλά και οι πολίτες που βρίσκονται στο άλλο άκρο της δημογραφικής καμπύλης. “Με αρκετούς ανθρώπους, οι οποίοι δεν μπορούν πλέον να κάνουν ποδήλατο λόγω μεγάλης ηλικίας, συμβαίνει το εξής: σπρώχνουν το ποδήλατό τους και στηρίζονται πάνω του σαν να είναι “πι”. Δεν θέλουν να χρησιμοποιούν ένα κανονικό “πι”, γιατί με αυτό θα έδειχναν πραγματικά ηλικιωμένοι και εύθραυστοι. Έτσι, περπατούν στην πόλη με το ποδήλατό τους και δείχνουν και αισθάνονται φυσιολογικά”.

Από τα τάνκερ της Maersk στο όραμα για ένα πολιτιστικό κέντρο
Η Οντενσε ήταν στο παρελθόν ένα από τα βιομηχανικά κέντρα της Δανίας, ιδίως για τη ναυπήγηση γιγάντιων τάνκερ για λογαριασμό της Maersk μέχρι το 2012. Πλέον, το οικονομικό μέλλον που ονειρεύεται η πόλη δεν έχει να κάνει με ναυπηγεία, αλλά με τη μετατροπή του παλιού λιμανιού σε πολιτιστικό κέντρο, όπου τα γραφεία και τα σπίτια συνυπάρχουν με τις αίθουσες τέχνης και τους ποδηλατοδρόμους.
Στο μεταξύ και μέχρι η αναγέννηση αυτή να ολοκληρωθεί, η προαναφερθείσα οδός Thomas B Thriges, που πήρε το όνομά της από έναν τοπικό βιομήχανο, δεν θα φιλοξενεί στη μελλοντική της μορφή μόνο πεζούς και ποδηλάτες , αλλά και τραμ, που θα ενώνει το κέντρο της πόλης με το πανεπιστήμιο και το νοσοκομείο. Τα δε αυτοκίνητα θα προσεγγίζουν το κέντρο μέχρι ενός σημείου μέσω περιφερειακών οδών, αλλά στη συνέχεια θα κατευθύνονται είτε σε χώρους στάθμευσης τύπου park-and-ride είτε σε υπόγεια πάρκινγκ.

“Το να παίζεις σημαίνει να ζεις”
Κάποια χρόνια πριν, η πόλη υιοθέτησε ένα καινούργιο μότο: “At leger er at leve”, δηλαδή το να παίζεις σημαίνει να ζεις. Λογικό για μια πόλη 200.000 κατοίκων με …120 πάρκα και 250 παιδότοπους. Όσο για τους ποδηλατοδρόμους, τα είπαμε… Γεμάτοι μεγάλους αλλά και παιδιά πολύ μικρής ηλικίας. Την ώρα που κλείνουν τα σχολεία, ο επισκέπτης θα δει πολλά παιδιά που ποδηλατούν δίπλα στους γονείς τους επιστρέφοντας από το μάθημα, αλλά θα δει και εξάχρονα πιτσιρίκια μόνα τους ή με τα αδέρφια τους. Η διοίκηση της πόλης έχει πετύχει αυτό που θα ακουγόταν απίστευτο στην Ελλάδα: το περιβάλλον για ένα εξάχρονο παιδί θεωρείται απολύτως ασφαλές ώστε να επιστρέφει μόνο του από το σχολείο με το ποδήλατο…

Ο στόχος του 20-20
Πότε ξεκίνησαν όλα; Μεταξύ του 1999 και του 2002 η πόλη σκιαγράφησε έναν στόχο, που έγινε γνωστός ώς το σχήμα 20, 20. Τι προέβλεπε το πρόγραμμα; Μια αύξηση των ποδηλατών κατά 20%, συνοδευόμενη από μείωση των ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται ποδήλατα κατά 20% και όλα αυτά με κόστος μόλις 2 εκατ. στερλινών… Όντενσε-Θεσσαλονίκη, σημειώσατε ένα…

Άρθρο με πληροφορίες από τον Guardian

Μάθετε περισσότερα για την Odense ΕΔΩ

Comments are closed