To κρυπτονόμισμα bitcoin είναι εδώ. Με τις αδυναμίες του και τις προκλήσεις που το συνοδεύουν, αλλά είναι εδώ και τα πλεονεκτήματά του πείθουν χιλιάδες καταναλωτές να το προτιμήσουν για τις συναλλαγές τους, τόσο έναντι των τραπεζών, όσο και σε σχέση με άλλα ομοειδή νομίσματα (ναι, υπάρχουν και μάλιστα πάρα πολλά). ‘Εως το 2024 το bitcoin, η ισοτιμία του οποίου ανέρχεται αυτή τη στιγμή σε περίπου 640 δολάρια, έχοντας «πιάσει» στο παρελθόν ακόμη και τα 1.216, εκτιμάται ότι θα έχει προσεγγίσει τον μέγιστο προβλεπόμενο αριθμό τεμαχίων, δηλαδή τα 21 εκατ.Bitcoins.

Την ίδια στιγμή, η αγορά «οσμίζεται» μια σειρά από επιχειρηματικές ευκαιρίες γύρω από την κυκλοφορία του, όπως τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος ή τα ΑΤΜ για bitcoins ή το «bitcoin mining», το οποίο όμως έχει γίνει εξαιρετικά απαιτητικό κι απαιτεί μεγάλη επεξεργαστική ισχύ τα τελευταία χρόνια (σ.σ. το mining γίνεται μέσω εξειδικευμένου λογισμικού, το οποίο λύνει μαθηματικούς γρίφους που σχετίζονται με την έκδοση και κυκλοφορία των bitcoins, αποφέροντας έσοδα στους miners).

Τα «μυστικά» του bitcoin παρουσίασε απόψε, στη Θεσσαλονίκη, η επίκουρος καθηγήτρια στο Τμήμα Πληροφορικής του αμερικανικού Πανεπιστημίου George Mason, κρυπτογράφος Φωτεινή Μπαλδιμτσή, μιλώντας σε εκδήλωση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος (ΣΕΠΒΕ).

Η κα Μπαλδιμτσή απάντησε σε μια σειρά από ερωτήματα για το ισχυρό κρυπτονόμισμα, σχετικά με την ανωνυμία ή όχι της χρήσης του, την ασφάλεια των συναλλαγών, αλλά και το αν μια κυβέρνηση μπορεί να επιβάλλει περιορισμούς στη χρήση του εν λόγω νομίσματος σε περίπτωση , πχ, capital controls.

Γιατί τόσοι άνθρωποι πείθονται να χρησιμοποιήσουν bitcoins;
Τα βασικά πλεονεκτήματα του κρυπτονομίσματος είναι τρία. Το πρώτο είναι ότι η μεταφορά χρημάτων γίνεται με πάρα πολύ χαμηλές χρεώσεις, της τάξης των 10 σεντς σήμερα, ανεξαρτήτως ποσού (ενδεικτικά αναφέρεται ότι προκειμένου να μεταφερθούν γρήγορα 50 δολάρια μέσω γνωστής εταιρείας μεταφοράς χρημάτων , η προμήθεια είναι 5 ευρώ). Το δεύτερο είναι η μεγάλη ταχύτητα μετακίνησης χρημάτων, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπερβαίνει τα 10-60 λεπτά. Και το τρίτο ότι, λόγω της δημοτικότητάς του, το εν λόγω νόμισμα γίνεται ήδη αποδεκτό από δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και μερικές δεκάδες ελληνικές, όπως το papaki.gr, σύμφωνα πάντα με την κα Μπαλδιμτσή.

Ποιος βρίσκεται πίσω από το bitcoin και πώς λειτουργεί;

Το νόμισμα ιδρύθηκε το 2009 από κάποιον με το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto, αλλά έως σήμερα δεν έχει γίνει γνωστό ποιος ή ποιοι κρύβονται πίσω από αυτό το όνομα. Το bitcoin, «το market capital του οποίου υπολογίζεται ότι ανέρχεται σήμερα σε 11 δισ. δολάρια», δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να κάνουν απευθείας συναλλαγές μεταξύ τους (peer to peer), χωρίς να απαιτείται η παρέμβαση κάποιου αξιόπιστου εταίρου, όπως μιας τράπεζας.

Κάθε bitcoin έχει πραγματική αξία και ισοτιμία (αναφέρθηκε εισαγωγικά), ενώ είναι πλήρως αποκεντρωμένο.

Κάθε χρήστης διαθέτει ένα δημόσιο κλειδί (Public key), γνωστό σε όλους και ένα ιδιωτικό (Private key), το οποίο πρέπει να προσέχει σαν κόρη οθφαλμού γιατί είναι αυτό που προστατεύει τα χρήματά του. Αρχικά, όταν το bitcoin είχε ακόμη πολύ χαμηλή αξία, αρκετοί ήταν οι χρήστες που είτε μεταβίβασαν υπολογιστές με private keys είτε ξέχασαν τους κωδικούς τους, με αποτέλεσμα σήμερα πολλά bitcoins να είναι ανενεργά.

‘Αλλο χαρακτηριστικό του κρυπτονομίσματος είναι ότι αν μια συναλλαγή γίνει, δεν …ξεγίνεται, καθώς σε αντίθεση με τον παραδοσιακό χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου η ανάκληση μιας συναλλαγής είναι εφικτή, στην περίπτωση του bitcoin είναι μη αναστρέψιμη.

Πώς προστατεύεται ο χρήστης;

Κάθε συναλλαγή με bitcoins είναι ορατή σε όλους τους χρήστες του κρυπτονομίσματoς «Φαίνεται με broadcastmessage ότι το τάδε Public key έστειλε τόσα bitcoins στο δείνα public key» σημειώνει η κα Μπαλδιμτσή. Ο χρήστης προστατεύεται με το private key και την ψηφιακή υπογραφή του, τα οποία όμως θα μπορούσαν να κλαπούν από έναν hacker για παράδειγμα. Γι’ αυτό και υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας περισσότερων από ένα «κλειδιών» ώστε ο χρήστης να διατηρεί ένα μικρό «πορτοφόλι» για τις καθημερινές συναλλαγές του, μοιράζοντας τα χρήματά του σε πολλά «καλάθια».

Ολες οι συναλλαγές καταγράφονται σε έναν πίνακα (blockchain), ενιαίο για όλον τον κόσμο. Oι βασικοί χρήστες του πίνακα (που διαφοροποιούνται από τους απλούς, οι οποίοι απλά πραγματοποιούν συναλλαγές) έχουν υπόψη τους τα ισοζύγια των πράξεων των απλών χρηστών και είναι σε θέση να ψηφίσουν αν θεωρούν ότι όλα έχουν γίνει σωστά. Οπως σε όλες τις ψηφοφορίες η πλειοψηφία ( 51%) κερδίζει.

Κι αν κάποιοι δημιουργήσουν ψεύτικες ταυτότητες μόνο και μόνο για να «κόβουν και να ράβουν» στο σύστημα, συγκεντρώνοντας την πλειοψηφία;

Όπως εξήγησε η κα Μπαλδιμτζή, το Bitcoin ξεπέρασε αυτό το πρόβλημα υπολογίζοντας τους χρήστες όχι ώς αριθμό, αλλά ώς υπολογιστική δύναμη. Στην ουσία ζητάει από τους χρήστες να λύσουν κάποιον υπολογιστικό γρίφο, χρησιμοποιώντας τους επεξεργαστές τους. Για να ψηφίσουν οι χρήστες, θα πρέπει να λύσουν τέτοια puzzles και κάθε φορά που ένας τέτοιος γρίφος επιλύεται, δημιουργούνται νέα «μπλοκ» ομαδοποιημένων συναλλαγών. Αρα, δεν έχει κανένα νόημα να δημιουργήσουν ψεύτικες ταυτότητες, αφού ούτως ή άλλως δεν θα είχαν την υπολογιστική δύναμη για να τις υποστηρίξουν.

Κι αν μια εταιρία με το μέγεθος της Google καταφέρει να συγκεντρώσει αυτή τη δύναμη;

Αν κάποιος κατόρθωνε να συγκεντρώσει το 51% όλης της υπολογιστικής δύναμης του bitcoin, τότε πραγματικά θα μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει, προκαλώντας προβλήματα στις μελλοντικές συναλλαγές με το κρυπτονόμισμα. Το να αποκτήσει όμως κάποιος τέτοια δύναμη είναι πολύ δύσκολο. Ναι, αν εταιρείες με το μέγεθος της Google αποφάσιζαν να καταστρέψουν το bitcoin με αυτόν τον τρόπο «ίσως και να μπορούσαν» όπως σημείωσε η καθηγήτρια σημειώνοντας ότι η ενέργεια που καταναλώνει η απαιτούμενη υπολογιστική ισχύς για το bitcoin ισοδυναμεί σήμερα με όση χρησιμοποιεί μια πόλη 100.000 κατοίκων.

Θα μπορούσε μια κυβέρνηση να επιβάλλει περιορισμούς στη χρήση του bitcoin;

«Αν έρθει η ‘’χι’’ κυβέρνηση και πει ότι ο κώδικας αλλάζει [προκειμένου να επιβληθούν περιορισμοί] θα πρέπει να πείσει την πλειοψηφία των χρηστών […] Αν δεν θα μπορούσε να πείσει τους χρήστες που συντηρούν το blockchain, τότε θεωρητικά δεν θα μπορούσε να επιβάλλει περιορισμούς. Βέβαια αυτό που λέω ισχύει τεχνικά, δεν είναι νομικός» διευκρίνισε η κρυπτογράφος.

Γιατί κάποιος ν΄ασχοληθεί με το mining; Τι έχει να κερδίσει;

Χρήματα, όπως ανέφερε η κα Μπαλδιμτζή. Οποιος miner κατορθώσει να λύσει έναν υπολογιστικό γρίφο και να δημιουργήσει ένα «μπλοκ» συναλλαγών, πληρώνεται αδρά: συγκεκριμένα με 25 bitcoins ανά μπλοκ (το ποσόν αυτό πρόκειται ωστόσο να μειωθεί στα 12,5 bitcoins ανά μπλοκ από τις 10 Ιουλίου).

Η αμοιβή αυτή όλο θα μικραίνει καθώς πλησιάζουμε στην προαναφερθείσα «οροφή» του 2024. Οταν λοιπόν γίνει μηδενική, η προμήθεια για κάθε bitcoin (10 λεπτά ανεξαρτήτως ποσού σήμερα) προβλέπεται να αυξηθεί ώστε να εξακολουθεί να υπάρχει κίνητρο για τους miners). Θα υπάρχουν δε αυξημένα fees από χρήστες που θέλουν να τραβήξουν την προσοχή των miners ώστε οι συναλλαγές τους να γίνουν ταχύτερα.

Είναι η χρήση του bitcoin όντως ανώνυμη;

Κάθε άλλο. «Για την ακρίβεια είναι λιγότερο ιδιωτικό από τις παραδοσιακές τραπεζικές συναλλαγές αφού όλα καταγράφονται στο blockchain» εξηγεί. Yπάρχουν μάλιστα εταιρείες, όπως η Elliptic, που πλέον κάνουν ακριβώς αυτή τη δουλειά: αναλαμβάνουν να αποκαλύψουν ποιος χρήστης κρύβεται πίσω από ένα public key!

Eκτός από την έλλειψη ανωνυμίας, ένα άλλο βασικό μειονέκτημα του bitcoin είναι το scaleability(σ.σ. επεκτασιμότητα σε μεγάλο αριθμό συναλλαγών). «Το visa network έχει σήμερα δυνατότητα μέγιστης διαχείρισης 46.000 συναλλαγών ανά δευτερόλεπτο. Το αντίστοιχο νούμερο για το bitcoin είναι …επτά. Μιλάμε για τρομαχτική διαφορά. Αν θέλουμε λοιπόν να χρησιμοποιούμε συχνά το νόμισμα για πραγματικές συναλλαγές, έχουμε μεγάλο πρόβλημα» σημείωσε η κα Μπαλδιμτζή, διευκρινίζοντας ότι διάφορα σενάρια διερευνώνται σήμερα για την επίλυση αυτού του προβλήματος.

Yummy Wallet, fintech στην πράξη

Το Yummy Wallet, ένα απτό  παράδειγμα εφαρμογής Fintech, που μετατρέπει το κινητό σε κάρτα πληρωμών άλλα και κουμπαρά αποταμίευσης μικροποσών, παρουσίασε στην ίδια εκδήλωση ο επιχειρηματίας Θεόφιλος Μυλωνάς, πρώην πρόεδρος του ΣΕΠΒΕ.

Οπως εξήγησε, το Yummy Wallet είναι ουσιαστικά μια κοινότητα αγορών που αποτελείται από συνεργαζόμενους καταναλωτές και επαγγελματίες. Με τη χρήση των social media και τακτικών gamification οι χρήστες ενθαρρύνονται και παρακινούνται να γίνουν πιστοί και να κάνουν τις αγορές τους από τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις/έμπορους και να πληρώνουν με το κινητό τους σε αυτές με πολύ εύκολο τρόπο με το απόλυτο κίνητρο που αφορά την επιστροφή και αποταμίευση μετρητών κατευθείαν στον ψηφιακό τους κουμπαρά στο κινητό τους τηλέφωνο.

Κάθε φορά λοιπόν που ψωνίζει ο καταναλωτής σε ένα από τα συνεργαζόμενα καταστήματα και πληρώνει με οποιονδήποτε τρόπο (μετρητά, πιστωτική κτλ), επιβραβεύεται με ευρώ, τα οποία προστίθενται στο ψηφιακό του πορτοφόλι. Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να ‘τραβήξει’ μέρος ή όλο το ποσό των χρημάτων του από κάποιο ΑΤΜs της χώρας ή να τα αφήσει στον κουμπαρά του και εάν πιάσει ένα στόχο να έχει επιπλέον όφελος.

“Το δημιουργήσαμε αφού μιλήσαμε με εκατοντάδες καταστηματάρχες όλων των μεγεθών. Διαπιστώσαμε ότι όλοι έχουν ανάγκη να διατηρήσουν την πελατειακή τους βάση, να κάνουν τους πελάτες τους πιστούς, ώστε να τους εξασφαλίζουν συγκεκριμένο και σταθερό έσοδο, ενώ παράλληλα επιθυμούν την απόκτηση νέων πελατών για την αύξηση των πωλήσεων. Τέλος επιθυμούν να γνωρίζουν τους πελάτες και τις συνήθειες αγορών τους και να έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν εύκολα μαζί τους” σημείωσε ο κ.Μυλωνάς.

Μ’ αυτό τον τρόπο, το Yummy Wallet παρέχει αξία και οφέλη για όλους, δεδομένου ότι οι καταναλωτές μέσω των κινητών συσκευών τους μπορούν να παρακολουθούν το “ηλεκτρονικό πορτοφόλι” τους και να βλέπουν το ποσό της αποταμίευσης τους ν’ αυξάνεται, ενώ οι έμποροι με ένα σύστημα πληρωμών μπορούν εύκολα να προσελκύσουν νέους πελάτες, να διατηρούν τους υφιστάμενους, να έχουν στη διάθεση τους αναλυτικά στατιστικά στοιχεία των τάσεων αγορών κάθε πελάτη, να παρακολουθούν την ανάπτυξη των πωλήσεων και να προωθούν μάρκετινγκ καμπάνιες και ν’ αναρτούν διάφορες προωθητικές ενέργειες.