Nursery fields forever
Μετάφραση – Επιμέλεια: Κυριακή Πετρίδου, αρχιτέκτων μηχανικός MSc
Αστικά Αγροκτήματα: τα κέντρα της προσχολικής αγωγής του μέλλοντος.
Μια ομάδα αρχιτεκτόνων προτείνει μια πρωτοποριακή ιδέα, που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ευθύνης των παιδιών.
Κάτω από το μακρινό ορίζοντα της πόλης, οι αγελάδες και τα κοτόπουλα περιπλανιούνται μέσα σε σειρές φυτεμένων λαχανικών. Γυάλινα Θερμοκήπια ορίζουν την περίμετρο του χώρου. Μοιάζει σαν ένα συνηθισμένο αστικό αγρόκτημα, αλλά σε αυτό το συγκεκριμένο χώρο, οι φύλακες είναι μικρά παιδιά.
Το αγρόκτημα «Nursery Fields Forever» είναι το όραμα μιας Ομάδας τεσσάρων Αρχιτεκτόνων (http://www.awrcompetitions.com/competition/31/london-nursery-school#!prettyPhoto[gallery1]/0/) με την επωνυμία aut- -aut, που προέρχονται από την Ιταλία και την Ολλανδία (Gabriele Capobianco, Edoardo Capuzzo Dolcetta, Davide Troiani, Jonathan Lazar). Η πρόταση τους για ένα νηπιαγωγείο σε ένα αστικό αγρόκτημα έλαβε το πρώτο βραβείο στο φετινό AWR Ιnternational Ideas Competition. Το πρόγραμμα αφορούσε το σχεδιασμό ενός νέου πρότυπου νηπιαγωγείου για το Λονδίνο.
«Το σημερινό νηπιαγωγείο κρατά τα παιδιά στις αίθουσες διδασκαλίας, όπου τα φυτά μόλις που φαίνονται έξω από το παράθυρο και τα ζώα είναι ορατά μόνο σε χώρους όπως οι ζωολογικοί κήποι», λέει ο Jonathan Lazar, ένας από τους αρχιτέκτονες, προσθέτοντας: «Η απουσία άμεσης εμπειρίας έχει παραπλανήσει πλήρως την αντίληψη των παιδιών για τον κόσμο και τις πιο βασικές διεργασίες του. Δεν είναι σπάνιο να συναντήσουμε παιδιά που αγνοούν ότι το γάλα που πίνουν προέρχεται από αγελάδες, ή ότι τα φασόλια δεν φυτρώνουν σε κουτάκια» .
Τα αστικά συγκροτήματα ιδιαίτερα, λέει ο Lazar, αποκρύπτουν τις φυσικές διεργασίες που είναι θεμελιώδεις για την κατανόηση του κόσμου που κατοικούμε. Το «Nursery Fields Forever» στοχεύει να διαλύσει το χάσμα ανάμεσα στην εκπαίδευση και το περιβάλλον, προσφέροντας αντ’ αυτού ένα πραγματικό υβρίδιο μεταξύ μιας φάρμας και ενός σχολείου όπου η σωματική, κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών θα ενθαρρυνθεί από την αλληλεπίδραση με τα φυτά και τα ζώα. Αυτό δεν είναι μόνο ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εμπλουτισμού ενός δεδομένου εκπαιδευτικού μοντέλου. Το «Nursery Fields Forever» θα καταργήσει τις αίθουσες διδασκαλίας υπέρ της αποκλειστικής εκμάθησης σε εξωτερικούς χώρους και σε θερμοκήπια σε ολόκληρη την ιδιοκτησία. Το πρόγραμμα σπουδών θα είναι εποχιακό και θα «αναπτύσσεται κυκλικά, βασισμένο στους φυσικούς κύκλους», περιγράφει η ιστοσελίδα του aut- -aut.
Η «προσχολική φάρμα», είναι μια σχετικά νεωτεριστική ιδέα, αν και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας με επιτυχία εφάρμοσε το 1996, ένα παρόμοιο πρόγραμμα το «Living School», το οποίο συνεχίζεται σήμερα με την ονομασία «Living Learning». Η εισαγωγή της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στην παιδική εκπαίδευση έχει υποστηριχθεί από καιρό από την έρευνα. Ένα άρθρο για το 2012 στο Environmental Research Letters αναφέρει μελέτες που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970 και υποδεικνύουν ότι «Τα παιδιά αποτελούν συχνά κοινό – στόχο, καθώς η συμπεριφορά απέναντι στο περιβάλλον αρχίζει να αναπτύσσεται σε νεαρή ηλικία και – μόλις διαμορφωθεί – δεν αλλάζει εύκολα. Είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν περιβαλλοντικά επιβλαβείς συμπεριφορές, ενώ έχουν στη διάθεση τους μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για να επηρεάσουν την περιβαλλοντική ποιότητα και αποτελούν αποτελεσματικούς παράγοντες που προωθούν την περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά και σε άλλους».
Η υλοποίηση ενός εγχειρήματος όπως το «Nursery Fields Forever», θα εισάγει στον σχεδιασμό την αίσθηση υποχρέωσης των σχεδιαστών να ανατρέψουν τις ζημίες των περιβαλλοντικών παραβιάσεων των προηγούμενων γενεών. «Η παρέμβαση σε νεαρή ηλικία θα μπορούσε να εμποδίσει την παράβλεψη των αρνητικών επιπτώσεων των προσυσκευασμένων, επεξεργασμένων τροφίμων», λέει ο Lazar «και να δημιουργήσει ένα βαθμό αυτοσυνείδητου περιβαλλοντισμού στον ιστό της πόλης».
Είναι μια νοοτροπία που παρατηρείται και στις αστικές φάρμες και κήπους, που πρόσφατα αύξησαν τις προσπάθειές τους για να εκπαιδεύσουν την επόμενη γενιά. Ο Βοτανικός Κήπος του Μπρούκλιν έκανε το ντεμπούτο του ανανεωμένου κήπου Discovery Garden το 2015 στο πλαίσιο της Εκστρατείας για τον Επόμενο Αιώνα (Campaign for the Next Century), ανταποκρινόμενο στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για βιώσιμες αστικές πρακτικές.
Στην Ατλάντα, τα Patchwork City Farms φιλοξενούν προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών για τους ντόπιους μαθητές με στόχο να τους ενσταλάξουν μια αίσθηση αυτοπεποίθησης και ευθύνης. Αντανακλώντας τις απόψεις του Lazar, η ιδρυτής των Patchwork, Jamila Norman, επιμένει ότι η γεωργία είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διδαχθεί η επόμενη γενιά την αλληλεπίδραση ανθρώπων και περιβάλλοντος. «Τα παιδιά είναι πολλές φορές αποκομμένα από τα πράγματα που βγαίνουν από το έδαφος», είπε στον Modern Farmer. «Πρέπει να τους το διδάξουμε ότι είναι καλύτερα έτσι».
Στον Διαγωνισμό AWR Ιnternational Ideas Competition, τιμητική διάκριση έλαβε και μία Ελληνική Ομάδα (Ευθυμία Χατζηστεφάνου και Ειρηναίος Στυλιανός Παλαπάνης).
