Στην κατάθεση τριών βασικών προτάσεων για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων έργων στη Θεσσαλονίκη προχώρησε ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας, μιλώντας σε εκδήλωση για τον δημόσιο χώρο, που διοργάνωσαν στις 19 Μαρτίου, στο δημαρχείο, οι νομαρχιακές Επιτροπές του ΣΥΡΙΖΑ Α΄ και Β΄ Θεσσαλονίκης, με κεντρικούς εισηγητές τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σπίρτζη και τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλο. Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Πάρι Μπίλλια ακολουθεί:
Βρισκόμαστε αρκετά συχνά τελευταία τα τελευταία χρόνια για να συζητήσουμε για την ανάπτυξη της πόλης, της περιφέρειας και της πατρίδας μας. Εμείς στο ΤΕΕ επικροτούμε και συμμετέχουμε σε όλες τις διαδικασίες διαλόγου από όπου και αν προέρχονται γιατί πιστεύουμε ότι μέσα από την συζήτηση αμβλύνονται οι αντιθέσεις και προωθείται η πρόοδος.
O διάλογος είναι το πρώτο και κύριο ζητούμενο, οπότε όσο με περισσότερη σύμπνοια, διάθεση συνεργασίας και αποτελεσματικότητα το προσεγγίσουμε, τόσο το καλύτερο για όλους μας. Γιατί η τάση μας να δημιουργούμε εκ του μηδενός εστίες έριδας Πράσινων – Βένετων, ιδιαίτερα σε αυτή την πόλη είναι αδιαμφισβήτητη. Μπορεί γι΄ αυτό να φταίει το ότι η πόλη μας είχε ονομαστεί Συμβασιλεύουσα. Για να μετεξελιχθεί στη σύγχρονη εποχή –με σαφή υποβάθμιση – σε Συμπρωτεύουσα και να βαυκαλιστεί για μία 15ετία ως Μητρόπολη των Βαλκανίων ή /και της ΝΑ Ευρώπης. Μέχρι που καταλάβαμε αυτό που είχαν καταλάβει οι Αλεξανδρινοί κατά τον Καβάφη, ενόσω παρακολουθούσαν την στέψη των παιδιών της Κλεοπάτρας:
«μ’ όλο που βέβαια ήξευραν τι άξιζαν αυτά,
τι κούφια λόγια ήσανε αυτές η βασιλείες»
Είχα πει στο δικό μας Αναπτυξιακό Συνέδριο, το 2016, ότι η αποβιομηχάνιση και η ανεργία, σοβούσαν στην Θεσσαλονίκη και προ της κρίσης, όπως και η διαρκής μετανάστευση προς το Κέντρο του υψηλής ποιότητας στελεχιακού της δυναμικού. Ότι κάποια μεγάλα έργα χρειάστηκαν 20 και 30 χρόνια για να ωριμάσουν, ενώ άλλα σάπισαν, με τα αντίστοιχα κονδύλια να μεταναστεύουν επίσης προς το Κέντρο.
Από την άλλη όμως, ότι ΕΓΙΝΑΝ και Μεγάλα Έργα όπως η ΕΓΝΑΤΙΑ και ο ΠΑΘΕ. Ότι η Θεσσαλονίκη έχει σπουδαία εγγενή πλεονεκτήματα, όπως η θέση της, το μέγεθός της, το παραγωγικό της δυναμικό -εάν συγκρατηθεί-, οι αξιόλογες κοινωνικές υποδομές, όταν δεν οδηγούνται σε μαρασμό, το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας και τα άλλα Επιστημονικά Ιδρύματα, η σύνδεση με τα Ευρωπαϊκά δίκτυα, το λιμάνι, ο μνημειακός πλούτος, το φυσικό περιβάλλον, οι δυνατότητες για ευρέως φάσματος δραστηριότητες της ίδιας της πόλης και της ευρύτερης περιφέρειας της οποίας αποτελεί Κέντρο – εάν ανακοπεί η συρρίκνωση, η επαφή της με την θάλασσα.
Εμείς στο ΤΕΕ, έχουμε επιχειρηματολογήσει επανειλημμένα για την ανάγκη ενός νέου, μεγάλου έργου που θα λειτουργήσει ως brand name για την κινητοποίηση της πόλης και την επανένταξη ή μάλλον την ένταξή της στον διεθνή χάρτη και ένα τέτοιο έργο είναι η αξιοποίηση της επαφής της Θεσσαλονίκης με την θάλασσα. Τώρα πλέον, σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης α βαθμού, έχουμε πάει ένα βήμα πιο μπροστά και έχουμε μελετήσει μία ρεαλιστική πρόταση για ένα τμήμα του θαλάσσιου μετώπου που εκτείνεται από το Αγγελοχώρι στο Καλοχώρι, και ιδιαίτερα το κατ΄εξοχήν αστικό τμήμα του μετώπου: από τον Δενδροπόταμο ως το ΙΚΕΑ.
Το Μητροπολιτικού χαρακτήρα Παραλιακό Μέτωπο θα στοχεύσει στη δημιουργία συνεχόμενης παράκτιας ζώνης αναψυχής και άξονα περιπάτου, με εξυπηρέτηση από τη θαλάσσια συγκοινωνία και τις μελλοντικές προς αεροδρόμιο επεκτάσεις του μετρό, με την απαραίτητη συναρμογή με τους υφιστάμενους χώρους πολιτισμού και αθλητισμού, με ανάδειξη και ενσωμάτωση και νέων ανάλογων χρήσεων και παρεμβάσεων, με ενοποίηση των ιστορικών τόπων, με κατάργηση της ασυνέχειας. Οι εξυπηρετήσεις και η στρατηγικού χαρακτήρα αναπτυξιακή δυναμική που θα προσφέρει στην πόλη, έχουν τα χαρακτηριστικά ενός πραγματικού brand name για τις επόμενες δεκαετίες.
Είναι αναγκαίες συνθήκες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, για τον σχεδιασμό και την εμπέδωση ενός Αναπτυξιακού Προτύπου η Αποκέντρωση, η Ευελιξία και η Μετατροπή των Υπηρεσιών και των φορέων της Περιφέρειας σε θύλακες σχεδιασμού και παρακολούθησης. Όχι απλώς υλοποίησης.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ τώρα στα μεγάλα έργα της πόλης ξεκινώντας από το ανέκδοτο της πόλης, όπως το έχει χαρακτηρίσει ο κύριος Πρωθυπουργός, ΜΕΤΡΟ, η λειτουργία του Μετρό είναι πιθανή το 2020, με προϋπόθεση την τήρηση ενός σφιχτού χρονοδιαγράμματος, αλλά από τη Νέα Ελβετία ως το Σιντριβάνι.
Βέβαια η ολοκλήρωση της βασικής γραμμής και η επέκταση προς την Καλαμαριά δεν επαρκεί για να αντιμετωπιστούν τα διαρκώς αυξανόμενα προβλήματα της κυκλοφορίας των ΙΧ, απαιτείται να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες για τις επεκτάσεις προς Ευκαρπία και Νοσοκομείο Παπαγεωργίου καθώς και η επέκταση προς Αμπελόκηπους- Μενεμένη –Εύοσμο, σε κάθε περίπτωση, είναι θετικό ότι υπάρχει η χάραξη. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν εξασφαλιστεί τα κονδύλια (950 εκ – 1 δις) και για αυτό θα θέλαμε μια ενημέρωση από τον αρμόδιο υπουργό.
Ένα άλλο ζήτημα – μονίμως παρόν στα αιτήματα του Επιμελητηρίου – είναι η εσωτερική Περιφερειακή. Κύριος λόγος τα συντριπτικά στοιχεία της Διεύθυνσης Τροχαίας που δείχνουν ότι από το 2012 έχουμε κατά μέσο όρο 65 ατυχήματα τον χρόνο, 97 παθόντες, 4 νεκρούς. Η σκοπιμότητα της περιφερειακής οδού είναι αδιαμφισβήτητη, όπως αδιαμφισβήτητο είναι ότι η κυκλοφοριακή της ικανότητα δεν επαρκεί για να καλύψει τους υφιστάμενους κυκλοφοριακούς φόρτους που δέχεται καθημερινά. Με την ολοκλήρωση της βασικής γραμμής του ΜΕΤΡΟ αναμένεται ότι ο Δήμος Θεσσαλονίκης να λάβει μέτρα απομάκρυνσης της διερχόμενης κυκλοφορία των ΙΧ αυτοκινήτων από το κέντρο της πόλης, οπότε η περιφερειακή οδός θα κληθεί να παραλάβει ακόμα μεγαλύτερους κυκλοφοριακούς φόρτους
Όσον αφορά την αναβάθμιση της Εσωτερικής περιφερειακής, η Εγνατία Οδός έχει χρηματοδοτήσει και διαθέτει μελέτες διαφόρων λύσεων – χαράξεων, νομίζω ότι η πιο εφικτή με δεδομένες τις οικονομικές συνθήκες της χώρας μας, είναι η κατασκευή του fly over. Είναι ανάγκη να προωθηθεί επί τέλους μία λύση.
Η αντιπλημμυρική προστασία, ήταν ανέκαθεν βασική υποδομή, τουλάχιστον έτσι την θεωρούσαμε στο Επιμελητήριο, όπως αποδεικνύουν οι εκδηλώσεις, οι ομάδες εργασίας, τα υπομνήματα. Τις τελευταίες δεκαετίες έγιναν και οι πόλεις και μητροπόλεις της Δύσης θέατρα καταστροφικών πλημμυρών, ενώ είναι πολύ πρόσφατα τα συμβάντα στην Αττική. Το ότι δεν καταγράφονται απώλειες ζωής στην Θεσσαλονίκη οφείλεται στην περιφερειακή τάφρο που κατασκευάστηκε την δεκαετία του 50 και σε εύνοια των καιρικών φαινομένων παρά στα μέτρα προστασίας. Έχουμε μία ομάδα εργασίας στο ΤΕΕ που σύντομα θα παρουσιάσει το πόρισμά της για το τι δεν πάει καλά, που οφείλονται οι καθυστερήσεις, τι πρέπει να αλλάξει στο θεσμικό πλαίσιο, τι άλλο πρέπει να γίνει. Το βέβαιο είναι ότι πρέπει να προχωρήσουν τα ώριμα έργα ύψους περίπου 65 εκ.ευρώ που προβλέπονται από το master plan του 2003 καθώς επίσης και η επικαιροποίηση του master plan το οποίο είναι ήδη ξεπερασμένο.
Η αντισεισμική θωράκιση, λόγω και της συχνής υπενθύμισης του σεισμικού κινδύνου, είναι πιο προφανής και κοινώς αποδεκτή ανάγκη. Πάντως σε ότι αφορά τον έλεγχο και τη βελτίωση του κτιριακού αποθέματος, πρέπει να ενεργοποιηθούμε ξανά και άμεσα, γιατί τα πράγματα έχουν μείνει κάπου στις αρχές προηγούμενης δεκαετίας.
Για την πόλη μας χρήσιμο εργαλείο είναι η δημιουργία μιας Τράπεζας ανοικτών δεδομένων από τους φορείς με έδρα την Θεσσαλονίκη, με κρίσιμες πληροφορίες για την ανθεκτικότητα της πόλης, των υποδομών, των χρηστών.
Υπάρχει τεράστιο κτιριακό κεφάλαιο στην χώρα που χρειάζεται να εκσυγχρονιστεί, να γίνει πιο φιλικό στους χρήστες, πιο εργονομικό, τεχνολογικά σύγχρονο και πιο όμορφο.
Αλλά, όπως και να το κάνουμε, ένα μέρος αυτού του κτιριακού κεφαλαίου είναι ανεπίδεκτο βελτιώσεων ή / και με ειδοποιό αρνητική επίδραση στο αστικό περιβάλλον, και πρέπει να προχωρήσει η ανανέωσή του. Θεωρούμε ότι για τα πυκνοδομημένα μέρη της πόλης μας έχει φθάσει πλέον η ώρα να για τη διερεύνηση, τεκμηρίωση και διαμόρφωση κινήτρων, όρων και προδιαγραφών για την ανοικοδόμησή τους, απαιτείται να γίνει χρήση σύγχρονων εργαλείων πολεοδομικού σχεδιασμού όπως η Τράπεζα Γης.
Και τώρα, αφού τα είπα όλα αυτά και είμαι βέβαιος ότι οι περισσότεροι συμφωνείτε, πρέπει να πούμε για την ταμπακέρα: δηλαδή τα κονδύλια.
Ιδού τρεις προτάσεις που καταθέτουμε στο τραπέζι των συζητήσεων:.
- Για την αντισεισμική θωράκιση: Η χώρα μας πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία, σε συνεργασία με άλλες σεισμογενείς χώρες όπως η Ιταλία και η Κύπρος ώστε να δημιουργηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ειδικό Ταμείο Αντισεισμικής Προστασίας. Το ΙΤΣΑΚ, τα Πανεπιστήμια, το ΤΕΕ και άλλοι φορείς μπορούμε να συνεργαστούμε για να τεκμηριώσουμε μία πλήρη πρόταση. Να υποστηρίξουμε την Κυβέρνηση και τους αντιπροσώπους μας με αδιάσειστα επιχειρήματα, για μία διαπραγμάτευση που αξίζει να γίνει και έχει σοβαρές πιθανότητες να επιτύχει.Ακόμη, η προώθηση των ΣΔΙΤ μπορεί να αποτελέσει άμεση επιλογή για τη θωράκιση των δημοσίων κτιρίων, τουλάχιστον των Σχολείων και των Νοσοκομείων, μέχρι να εξευρεθούν τα απαραίτητα κονδύλια.
- Για την αντιπλημμυρική προστασία και για την ανανέωση του γηρασμένου αστικού ιστού: Στο πράσινο ταμείο υπολογίζεται ότι έχουν συγκεντρωθεί – κυρίως από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων – και περιμένουν την αξιοποίησή τους 2,5 δις, υπολογίζεται δε ότι με την εφαρμογή του νόμου 4495 το ποσό αυτό θα ξεπεράσει τα 4 δις. Τα χρήματα αυτά σύμφωνα και με την απόφαση του ΣτΕ περί συνταγματικότητας του Νόμου Καλαφάτη προορίζονται αποκλειστικά για περιβαλλοντικές δράσεις προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση που έχει υποστεί το περιβάλλον από τις αυθαίρετες κατασκευές. Τα αντιπλημμυρικά έργα είναι κατεξοχήν περιβαλλοντικά έργα και πρέπει να πείσουμε τους θεσμούς για την ανάγκη να εκταμιευτούν τα χρήματα που αραχνιάζουν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και δανείων και ένα μέρος να χρησιμοποιηθεί για την αντιπλημμυρική προστασία.
- Για την μελέτη, την ωρίμανση, την προώθηση και υλοποίηση των έργων νέας γενιάς: Η Εγνατία, που τοποθέτησε την Θεσσαλονίκη στον χάρτη των Ευρωπαϊκών δικτύων, θα μπορούσε να δώσει λύση.Είναι αναγκαιότητα η συμφωνία της παραχώρησης να προβλέπει από τα έσοδα των διοδίων της Εγνατίας ένα ποσοστό 30 % να επιστρέφει στην ΕΟΑΕ προκειμένου να κατευθυνθούν σε αναπτυξιακά έργα για τις 5 Περιφέρειες που ένωσε η οδός – την Ήπειρο, την Ανατολική, Κεντρική, Δυτική Μακεδονία και την Θράκη. Έτσι εξασφαλίζεται ένα ποσόν που μας δίνει πρόσβαση σε μόχλευση με ιδιωτικά κεφάλαια και δυνατότητα εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του πακέτου Γιουνκέρ.Το ύψος των χρημάτων είναι βέβαιο ότι μας επιτρέπει να σχεδιάσουμε, να προγραμματίσουμε και σε ένα βαθμό να υλοποιήσουμε τη νέα γενιά έργων για τις Περιφέρειές μας. Το θέμα είναι πώς θα πειστούν οι θεσμοί – δανειστές – εταίροι – αντίπαλοι, όπως θέλετε πέστε τους. Με τον τρόπο που σχεδιάζουμε και μελετάμε εμείς οι μηχανικοί κυρίες και κύριοι. Βάζεις κάτω τα δεδομένα, τα μελετάς, οργανώνεις τα πιθανά σενάρια, δημιουργείς τα κατάλληλα μοντέλα, καταγράφεις το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και το αποτιμάς σε οικονομικό προϊόν.Όπως είπα και για την δημιουργία Ταμείου Αντισεισμικής Προστασίας, είναι ένας ρόλος που μπορούμε να αναλάβουμε και να φέρουμε σε πέρας: οι πέντε Περιφέρειες, οι φορείς που έχουμε λόγο και έργο στην Ανάπτυξη της Περιοχής και η Εγνατία, σε αγαστή και κυρίως αποτελεσματική συνεργασία με την Κεντρική εξουσία.
Σε ότι αφορά το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων πρέπει να εγκαταλειφθεί η τακτική της αφαίμαξης του, σε μία χώρα που πρώτη της ανάγκη είναι οι επενδύσεις από όπου και αν προέρχονται. Από το προϋπολογισμένο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων περικόπηκαν πέρυσι 800 εκατομμύρια ευρώ, επιπλέον των 500 που είχαν περικοπεί το 2016. Και αυτή η τακτική κρατά χρόνια. Πριν από την κρίση.
Σήμερα, παρά τις πληγές της η πόλη, έχει και πάλι να συνεισφέρει στο εθνικό προφιλ επιχειρηματικές δραστηριότητες ορόσημα, εκτός από τα εγγενή της πλεονεκτήματα που ανέφερα περιληπτικά στην αρχή.
Είναι καιρός να κοιτάξουμε μαζί, μπροστά.