Ο Δημήτρης Νανόπουλος, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Διακεκριμένος Έλληνας φυσικός και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, με ένα… τεράστιο βιογραφικό που περιλαμβάνει θητεία ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Χαρβαρντ και στο CERN, σήμερα είναι Διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής του Κέντρου Προχωρημένων Ερευνών (HARC), στο Χιούστον του Τέξας.
Δέκα χρόνια μετά την ανακάλυψη του Μποζονίου Χιγκς (Higgs, από το όνομα του επικεφαλής της ομάδας επιστημόνων που το εντόπισε), του λεγόμενου και “Σωματιδίου του Θεού”, μας έκανε την τιμή να μιλήσει στο Blog του ΤΕΕ/ΤΚΜ, για τη σημασία της ανακάλυψης εκείνης και όσα έπονται…
“Το σωματίδιο του Χιγκς έχει ορισμένες ιδιαίτερες ιδιότητες, καθώς είναι αυτό που μέσα από έναν συγκεκριμένο μηχανισμό παράγει τη μάζα σε όλα τα σωματίδια που ξέρουμε, όπως και για τον εαυτό του”, σημειώνει. “Αν τα σωματίδια, πχ το ηλεκτρόνιο, δεν είχαν μάζα, δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί τίποτα στο σύμπαν. Αν δεν υπήρχε λοιπόν το Χικγς, δεν θα ήμασταν εδώ για να συζητάμε.”
ΕΡ: Ποια είναι όμως η σημασία της ανακάλυψής του; Είναι το τέλος του ταξιδιού σ` αυτό το πεδίο αναζητήσεων;
ΑΠ: Σε καμία περίπτωση! Πραγματικά, όταν ο Χιγκς σκέφτηκε το 74-75 την ανάγκη να βρούμε τρόπους να εντοπίσουμε αυτό το σωματίδιο, ήταν ξεκάθαρο σ` εμάς και στον Χιγκς προφανώς, πως αυτό το σωματίδιο είναι πολυεργαλείο. Με τον εντοπισμό του Χιγκς, κλείνει ένα βιβλίο φυσικής του στάνταρ μοντέλου, του καθιερωμένου προτύπου, αλλά ταυτόχρονα και αυτόματα ανοίγει ο επόμενος τόμος, ένα νέο κεφάλαιο, διότι αυτή καθ` εαυτή η ύπαρξή του, καθιστά βεβαιότητα, την ύπαρξη μιας άλλης ομάδας σωματιδίων που έχουν ρόλο να συγκρατούν, να υποστηρίζουν το Μποζόνιο για να επιτελέσει το έργο του. Έχει σαν να λέμε, τους «φρουρούς» του που πλέον αναζητούμε.
Σε καμία περίπτωση λοιπόν δεν έχει τελειώσει αυτή η αναζήτηση της γνώσης. Απλώς τέλειωσε η αναζήτηση της προηγούμενης γενιάς επιστημόνων, των ανθρώπων με τα βραβεία Νόμπελ, κλπ, του λεγόμενου στάνταρ μοντέλου της φυσικής. Αλλά ξέραμε ήδη πριν τελειώσει εκείνη, πως το στάνταρ μοντέλο έχει «τρύπες» και πρέπει να επεκταθεί. Και τώρα μας ωθεί να πιστεύουμε ότι υπάρχει αυτή η άλλη ομάδα σωματιδίων, που τα λέμε υπερσυμμετρικά σωματίδια.”
ΕΡ.: Κι αν το Μποζόνιο, αποκαλείται “Σωματίδιο του Θεού” αυτά πως θα πρέπει να λέγονται;
ΑΠ: Κατ αρχάς, η ονομασία “σωματίδιο του Θεού” είναι για όσους γνωρίζουν την αλήθεια, προϊόν ενός αστείου, ή αν θέλετε μιας παρεξήγησης, που πέρασε παρεξηγημένα και στον κόσμο, όταν ο Χιγκς έψαχνε με τον εκδότη του, τον τίτλο για τη δημοσίευση της ανακάλυψης. Ας μην επεκταθούμε σ αυτό.
Τα υπερσυμμετρικά σωματίδια λοιπόν, είναι μια νέα μορφή ύλης, που πρέπει να βρεθούν για να μπορούμε να έχουμε το Μποζόνιο Χιγκς στις διαστάσεις που το εντόπισαν στο CERN. Άρα περιμένουμε με μεγάλη αγωνία την ανακάλυψη των νέων αυτών σωματιδίων. Ανάμεσα σ` αυτά, αναμένεται να βρεθεί και το σωματίδιο της λεγόμενης Σκοτεινής Ύλης. Μια ύλη που δεν έχει τις ιδιότητες και τις αλληλεπιδράσεις που έχει η κανονική ύλη και βασικά δεν λάμπει. Σκεφτείτε, ότι η ύλη από την οποία είμαστε φτιαγμένοι εμείς, αποτελεί το 4% του Σύμπαντος και η Σκοτεινή Ύλη είναι το 23%. Το υπόλοιπο είναι η λεγόμενη σκοτεινή ενέργεια, αλλά εκεί πάμε σε άλλα μονοπάτια…
ΕΡ.: Το φυσικό ερώτημα όμως, ενός μέσου ανθρώπου, είναι… και τώρα τι σημασία έχουν όλα αυτά; Τι μας ενδιαφέρουν; Που εφαρμόζονται;
ΑΠ.: Θα σας πω τι μας ενδιαφέρουν. Όταν ανακαλύπτεις κάτι, δεν έχει πάντα πρακτική εφαρμογή άμεσα, αλλά μπορεί να βρεθεί η πρακτική του εφαρμογή στο μέλλον. Σας θυμίζω τότε που ανακαλύφθηκε η αντιύλη, λέγανε κάποιοι ότι η ανακάλυψή της δεν μπορεί να έχει πρακτική εφαρμογή, όμως να που έχει στις PET (σ.σ.: τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, σημαντική στην ιατρική).
Τώρα λοιπόν, αναζητούμε τις απαντήσεις που ψάχνανε οι Αρχαίοι φιλόσοφοι για την αρχή του Κόσμου. Εμένα μου αρκεί, σ` αυτή τη φάση, το γεγονός ότι μέσα από τις λεγόμενες «ενοποιημένες θεωρίες» που αποτελούν το πεδίο για το οποίο συζητάμε, θα μπορέσουμε ενδεχομένως, να απαντήσουμε σε προαιώνια υπαρξιακά ερωτήματα.
Και δεν είμαι ο μόνος που τα λέει αυτά. Είμαστε μια ολόκληρη σχολή επιστημονική, που θεωρούμε χρέος μας να αναζητούμε αυτές τις απαντήσεις με υποστήριξη επιστημονικών πειραμάτων και δεδομένων.
Οδεύουμε προς ανακαλύψεις που δεν πραγματοποιούνται και δεν γίνονται αποδεκτές από τη μια μέρα στην άλλη. Όταν ο Νεύτωνας με το μήλο ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας, κανείς δεν βγήκε την επόμενη μέρα στην Αγγλία να πανηγυρίζει. Αυτά τα πράγματα θέλουν τον χρόνο τους…